نوشتهٔ سماح عبدالفتاح | 2023-11-27

به‌گفتهٔ ناظران، ایران به‌رغم چند دهه تبلیغات ضداسرائیلی خود جز لفاظی و حرف زدن کار چندانی در حمایت از فلسطینی‌ها در بحبوحهٔ جنگ جاری در غزه انجام نداده است.

فراخوان نابودی اسرائیل -- تبلیغاتی که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سالهاست عمدتاً با شعار دادن دنبال می‌کند -- از همبستگی آن با فلسطینی‌ها و حماس حکایت دارد.

اما، در شرایطی که جنگ در غزه به سطح بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است، تهران دست روی دست گذاشته و وابستگان خود در عراق، لبنان، و یمن را تحت فشار قرار داده است تا از گسترش دامنهٔ عملیات نظامی جلوگیری کند.

رژیم ایران به گروه‌های نیابتی‌ خود در این کشورها دستور داده است که به واکنش‌های محدود بسنده کنند. این امر نارضایتی‌ها را در محافل مردمی و نظامی منطقه برانگیخته است.

مونا محمد، روزنامه‌نگار یمنی مستقر در قاهره، می‌گوید: «سپاه پاسداران از زمانی که قدرت را در ایران به‌دست گرفته، شعارهای ضداسرائیلی داده و در لفاظی‌های سیاسی اصلی خود خواهان نابودی اسرائیل شده است.»

او می‌افزاید که این شعارها به‌طور گسترده در برخی از کشورهای خاورمیانه رواج یافته است و نابودی اسرائیل را به‌عنوان هدف اصلی گروه‌های مورد حمایت ایران که در لبنان، عراق، سوریه، یمن، و برخی کشورهای حاشیهٔ خلیج فارس حضور دارند، تعیین کرده است.

«وضعیت نامطلوب»

مونا محمد به وب‌سایت الفاصل، که یک تارنمای وابسته به پیشتاز است، گفت: «با گذشت بیش از چهار دهه پس از وقوع انقلاب اسلامی، ایران اکنون خود را در وضعیت نامطلوبی می‌بیند.»

او گفت که انتظار می‌رفت رویدادهای کنونی غزه با مداخلهٔ مستقیم ایران همراه شود، اما «در واقعیت، موضع ایران یک انجماد عملی سیاسی و نظامی است.»

مونا محمد گفت: «با توجه به قابلیت‌های محدود ایران، حتی مداخله‌های منطقه‌ای آن -- از طریق نیابتی‌هایش -- در لبنان، عراق، و یمن بسیار محدود بوده است.»

او افزود: «نارضایتی در میان پایگاه‌های مردمی و نظامی مناطقی که نیابتی‌های سپاه پاسداران در آنها حضور دارند، حاکم شده است؛ چرا که آنها صرفاً به واکنش‌های سیاسی، سخنرانی‌ها، و برخی عکس‌العمل‌های نظامی بیهوده یا ناکام -- مانند شلیک موشک‌هایی توسط حوثی‌های مورد حمایت ایران از یمن -- بسنده کرده‌اند.»

«ایران در رویارویی با نخستین آزمون واقعی برای دستیابی به اهدافی که سال‌ها در موردش لفاظی‌ها کرده بود و از آن برای استخدام ده‌ها هزار جوان در منطقهٔ خاورمیانه بهره برده بود، هیچ اقدامی انجام نداد.»

به‌گفتهٔ این روزنامه‌نگار، رفتار اخیر و فعلی تهران، که چشمانش را بر مرگ هزاران غیرنظامی فلسطینی و اعضای حماس بسته، دروغ‌هایش را آشکار کرده است.

تلهٔ ایران برای خودش

خلیل القادی، روزنامه‌نگار لبنانی، در این‌باره گفت که از زمان آغاز عملیات طوفان الأقصی (حملهٔ تروریستی ۱۵ مهر حماس به اسرائیل، که جرقهٔ جنگ کنونی در غزه را روشن کرد)، رژیم ایران فقط در حرف از حماس پشتیبانی کرده و ضمن تأکید بر یک راه حل مسالمت‌آمیز و یک آتش‌بس، تهدیدهایی کلی را مطرح کرده است.

او به الفاصل، تارنمای وابسته به پیشتاز، گفت که با در نظر گرفتن اظهارات حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجهٔ ایران، و ارتباطات او با همتایان عربش، «می‌توانیم چنین نتیجه بگیریم که ایران مداخلهٔ نظامی نخواهد کرد.»

القادی گفت که جهان خواستار برقراری صلح و وجود یک منطقهٔ ایمن و با ثبات در شرق مدیترانه است.

او افزود: «این به معنای پایان‌دادن به موجودیت شروران، به‌ویژه گروه‌هایی که در مدار کشورهایی مانند ایران می‌چرخند، خواهد بود.»

محمد العبدالله، روزنامه‌نگار سوری، در این‌باره گفت: «ایران برای خود تله گذاشته است. این کشور پس از سال‌ها تهدید نابود کردن اسرائیل و پشتیبانی از فلسطینی‌ها، در موقعیتی قرار گرفته که فقط دو راه پیش روی آن قرار دارد.»

به‌گفتهٔ او، راه اول پشتیبانی از حماس است -- یعنی از حزبی که ممکن است توسط ارتش اسرائیل به‌طور کامل متلاشی شود.

العبدالله به الفاصل، که یک تارنمای وابسته به پیشتاز است،‌ گفت که دومین راه -- یعنی همان چیزی که هم‌اکنون روی می‌دهد -- این است که ایران صرفاً به صدور بیانیه و دستورهای اکید به وابستگان خود برای خویشتن‌داری و پرهیز از گسترش عملیات‌های جاری بسنده کند.

او افزود، از آنجا که ایران به‌خوبی می‌داند که هر اقدامی برای گسترش جنگ کنونی به شعله‌ور شدن کل منطقهٔ خاورمیانه منجر خواهد شد و حتی ممکن است کشورهای دیگر را نیز درگیر کند، موضعی که ادامه خوهد داد، همان گزینهٔ دوم خواهد بود.

العبدالله گفت که تهران نمی‌تواند هزینه‌های مالی، سیاسی یا نظامی مداخله در درگیری‌های کنونی را تحمل کند، به‌ویژه آن‌که تلاش‌ها برای عادی‌سازی روابط میان اسرائیل و شماری از کشورهای عربی با موفقیت همراه بوده است.

او به الفاصل، که یک تارنمای وابسته به پیشتاز است، گفت که اکنون ائتلاف‌های راهبردی این کشورها را مقید می‌کند و وامی‌دارد که در قبال مداخلهٔ مستقیم ایران مواضع قاطعی را اتخاذ کند.

به‌گفتهٔ العبدالله، درگیری‌های جاری همچنان ایران را ساکت نگه خواهد داشت و این امر اگر به حذف نقش منطقه‌ای ایران منجر نشود، کاهش شدید آن را به‌همراه خواهد داشت.

این شاید «آغازی بر پایان حضور منطقه‌ای رژیم ایران باشد؛ چرا که منطقه اعتمادش را هم به سران سپاه و هم به شخص علی خامنه‌ای [رهبر جمهوری اسلامی ایران] از دست داده است.»