نوشتهٔ پیشتاز | 2023-10-27

به‌گفتهٔ مقامات امنیتی و تحلیلگران اطلاعاتی منطقه، ایران و متحدانش در تلاش برای تقویت قابلیت‌های نظامی فلسطینی‌ها مدت‌ها قبل از حملهٔ غافلگیرانه شبه‌نظامیان حماس به داخل اسرائیل از نوار غزه در روز ۱۵ مهر، اسلحه به کرانهٔ باختری قاچاق می‌کردند.

وال‌استریت ژورنال روز چهارشنبه (۳ مهر) گزارش داد: «تهران، از طریق شبکه‌ای از شبه‌نظامیان وفادار به خود، یک کریدور زمینی را در سراسر عراق و سوریه به لبنان، و از طریق اردن به کرانهٔ باختری ایجاد کرده است. این کریدور به ایران اجازه می‌دهد به متحدانش در منطقهٔ شام نیرو، تجهیزات، و سلاح‌ منتقل کند.»

به‌گفتهٔ یک مقام ارشد امنیتی اردن، این شبکه‌های قاچاقچیان با کمک دولت سوریه و شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران مانند حزب‌الله لبنان در حال رشد هستند.

این مقام گفت که بخش عمده‌ای از تسلیحات قاچاق ایرانی به مقصد کرانهٔ باختری، به‌ویژه برای جهاد اسلامی فلسطینی، که یک گروه شبه‌نظامی متحد با حماس است، ارسال شده است.

به‌گفتهٔ این مقام، جنگ‌افزارهای قاچاق شده به اردن شامل مین‌های ضدنفر ساخت ایران، تفنگ‌های تهاجمی مشابه ام۴، تی‌ان‌تی و دیگر مواد منفجره، و تفنگ‌های دستی است.

مسیرهای قاچاق

این روزنامه گزارش داد که این سلاح‌ها در کامیون‌هایی که صدها مایل را طی می‌کنند و دست‌کم از چهار مرز بین‌المللی عبور می‌کنند، جاسازی می‌شوند. این کامیون‌ها از طریق گذرگاه‌های مرزی رسمی یا از طریق مرزهای دارای شکاف امنیتی که در امتداد گستره‌های وسیع بیابانی قرار دارند، از مرز می‌گذرند.

از وسایل نقلیهٔ هوایی بدون سرنشین (پهپاد) نیز برای وارد کردن سلاح استفاده می‌شود. مأموران اردنی بهمن گذشته نخستین پهپاد از سوریه را، که حامل چهار نارنجک دستی بود، توقیف کردند.

پهپادهای تجاری که به‌صورت آنلاین خریداری می‌شوند نسبتاً ارزان هستند، کار با آنها آسان است، و شناسایی آنها دشوار است. به‌گفتهٔ یکی دیگر از مقامات امنیتی اردن، که مسئول نظارت بر مرز سوریه است، آنها می‌توانند دو تفنگ تهاجمی نیز حمل کنند.

پروازهای محرمانهٔ خطوط هوایی یکی دیگر از مسیرهایی است که برای قاچاق اسلحه استفاده می‌شود.

ایران پس از زلزلهٔ ویرانگری که اوایل بهمن در جنوب شرقی ترکیه و سوریه به‌وقوع پیوست، از شرایط نیاز به امدادرسانی سوءاستفاده کرد.

در پی وقوع زمین‌لرزه ۷/۸ ریشتری، اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ظاهراً برای نظارت بر ارسال کمک‌ها، از حلب در سوریه بازدید کرد.

قاآنی با هواپیمای متعلق به ماهان‌ایر به سوریه پرواز کرد. هواپیمایی ماهان‌ایر به‌دلیل جا‌به‌جا کردن شبه‌نظامیان و تسلیحات از ایران به سوریه تحت تحریم‌های ایالات متحده قرار دارد.

وال‌استریت ژورنال گزارش داد: «به‌گفتهٔ یک مأمور سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) در منطقه، یک مشاور دولت سوریه، و یک مقام امنیتی اروپا این شرکت هواپیمایی بلافاصله پس از بازدید قاآنی حمل مقادیر زیادی سلاح به سوریه را تحت عنوان ارسال کمک آغاز کرد.»

ارتش اسرائیل سال گذشته از «افزایش چشمگیر» تلاش‌های شناسایی‌شدهٔ قاچاق سلاح و مواد مخدر به اسرائیل از اردن و مصر خبر داد.

ترورجنس گلوبال، یک شرکت اطلاعاتی خصوصی که با پلیس و سازمان‌های اطلاعاتی اسرائیل ارتباط دارد، تنها چند روز پیش از حملهٔ حماس بار دیگر زنگ خطر را به‌صدا درآورد.

این نشریه روز ۱۲ مهر گزارش داد: «در ماه‌های اخیر، اسرائیل افزایش چشمگیری در قاچاق سلاح‌های استاندارد مشاهده کرده است.»

نیروهای مرزی اسرائیل مین‌های ضدنفر ساخت ایران و روسیه را که از طریق مسیرهای قاچاق از اردن و با مشارکت حزب‌الله لبنان منتقل می‌شد، کشف ‌و ضبط کرده‌اند.

به گزارش ان‌بی‌سی نیوز، حماس دارای شبکه‌هایی از تونل‌هاست که غزه را به مصر متصل می‌کند و از آنها برای قاچاق کالاهای تجاری و اسلحه استفاده می‌شود.

برخی از تونل‌ها در عمق ۱۸ متری زیر زمین قرار دارند.

«بار سنگین»

به گزارش وال‌استریت ژورنال، این عملیات قاچاق، سایهٔ جنگ کنونی میان اسرائیل و حماس را بزرگتر می‌کند و تهدیدی فزاینده برای منطقه -- به‌ویژه اردن -- به‌شمار می‌رود.

عامر السبائله، بنیانگذار اندیشکدهٔ ضد‌تروریسم «سیکیوریتی لنگوئجز» («زبان‌هایامنیتی») در امان، گفت: «ایران می‌خواهد اردن را به منطقهٔ ترانزیت تسلیحات به اسرائیل تبدیل کند. اما نگرانی من این است که از این سلاح‌ها در اردن نیز استفاده شود.»

متحدان منطقه‌ای در تلاش هستند که این عملیات قاچاق را خنثی کنند.

این مسئولیت، به‌ویژه برای اردن، چالش برانگیز -- و از اولویت‌های اصلی -- است.

مرز طولانی این کشور پادشاهی با سوریه به‌دلیل عدم همکاری با دولت بشار اسد، عمدتاً در طرف سوری، محافظت نمی‌شود و مرزهای آن با اسرائیل از حصارهای مناسب برخوردار نیستند. اردن با کرانهٔ باختری هم مرز مشترک دارد.

به‌گفتهٔ این مقام ارشد امنیتی اردن، نیروهای اردنی در سال جاری تاکنون ۹ محمولهٔ سلاح را در مرز کشف کرده‌اند. این رقم در سال ۱۴۰۱ هفت مورد و در سال ۱۴۰۰مجموعاً ۲۱ مورد بوده است.

محمد عفیف، رئیس سابق دادگاه امنیتی دولتی اردن، گفت: «اردن نقشی اساسی را در جلوگیری از قاچاق مواد مخدر و سلاح ایفا می‌کند. این باری سنگین بر دوش ماست.»

به‌گفتهٔ اندیشکدهٔ مؤسسهٔ واشنگتن، پلیس اسرائیل بین اسفند ۱۳۹۹ تا فروردین ۱۴۰۲دست‌کم ۳۵ فقره تلاش قاچاق از اردن را خنثی، و بیش از ۸۰۰ قبضه سلاح را کشف و ضبط کرد.

در تیرماه، نیروهای اسرائیلی یک حملهٔ بزرگ به کرانهٔ باختری انجام دادند و تأسیسات و انبارهای تسلیحاتی شبه‌نظامیان در جنین را، که متعلق به جهاد اسلامی فلسطینی و حماس بود، هدف قرار دادند.

در این عملیات، حدود هزار قبضه سلاح و صدها وسیلهٔ انفجاری کشف شد. نیروهای اسرائیلی شش تأسیسات ساخت بمب را نیز منهدم کردند.

سخنگوی نیروهای دفاعی اسرائیل (آی‌دی‌اف) گفت: «ایرانی‌ها تلاش‌های زیادی برای شعله‌ور کردن همهٔ عرصه‌ها، در شمال و کرانهٔ باختری به‌طور یکسان انجام می‌دهند.» او افزود: «ارتش اسرائیل نیروها را تقویت می‌کند و برای هر احتمالی آماده است.»