نوشتهٔ پیشتاز | 2023-11-23

تبعات گزارش دیدار اخیر بین علی خامنه‌ای، رهبر ایران، و اسماعیل هنیه، رهبر حماس، در تهران قدری موضع رژیم ایران را در قبال جنگ اسرائیل و حماس روشن‌تر کرده است.

روز ۲۴ آبان، رویترز به‌نقل از مقام‌های ارشد ایران و حماس، که با شرط محفوظ ماندن هویتشان صحبت کردند، گزارش کرد رهبر ایران ضمن دیدار با رهبر حماس در اواسط آبان در تهران «پیام واضحی رساند».

آن پیام چنین مضمونی داشت:«شما در مورد حملهٔ ۱۵ مهر به اسرائیل به ما هشدار ندادید و ما نیز به نیابت از شما وارد جنگ نمی‌شویم».

خامنه‌ای به هنیه گفت ایران -- حامی دیرینهٔ حماس -- «به حمایت سیاسی و معنوی از این گروه ادامه خواهد داد ولی مستقیماً دخالت نخواهد کرد».

اسامه حمدان، از مقام‌های ارشد حماس، طی اظهاراتی که در بیروت مطرح کرد و در تلویزیون المیادین پخش شد تأیید کرد هنیه، که از سال ۱۳۹۸ بین قطر و ترکیه در رفت‌وآمد است، برای دیدار با خامنه‌ای به ایران سفر کرده بوده است.

رویترز به‌نقل از یک مقام حماس گفت خامنه‌ای هنیه را تحت فشار گذاشته است تا آن صداهایی را که در گروه تروریستی حماس علناً خواستار پیوستن ایران و متحد قدرتمند آن حزب‌الله لبنان به جنگ تمام‌عیار علیه اسرائیل شده‌اند ساکت کند.

شش مقام با اطلاعات مستقیم به این خبرگزاری گفتند: «ایران مستقیماً در این درگیری دخالت نخواهد کرد مگر اینکه مورد حملهٔ اسرائیل یا ایالات متحده قرار بگیرد».

حماس به سؤالاتی که رویترز قبل از انتشار گزارش فرستاده بود پاسخ نداد. اما این گروه تروریستی پس از انتشار گزارش در تلگرام بیانیه‌ای منتشر کرد و آن را «بی‌اساس» خواند و گفت صحت آن را رد می‌کند.

اما در آن پست مشخص نشده بود چه چیزی نادرست بوده و این گروه تروریستی هنوز به درخواست رویترز برای شفاف‌سازی پاسخ نداده است.

«خطای راهبردی»

در میان گمانه‌زنی‌های گسترده دربارهٔ این گزارش، شخص خامنه‌ای و دیگر مقام‌های رژیم در مورد محتوای آن سکوت اختیار کرده‌اند.

در تارنمای خامنه‌ای، که معمولاً تصویر دیدارهای او در آنجا منتشر می‌شود، هیچ عکسی از این جلسهٔ خاص قرار نگرفته است.

هفته‌نامهٔ خط حزب‌الله، وابسته به خامنه‌ای، محتوای گزارش رویترز را تکذیب کرد و آن را «دروغ محض» خواند و افزود خامنه‌ای طی جلسهٔ آبان‌ماه در تهران بر حمایت خود از حماس تأکید کرده است.

روز ۱۵ مهرماه، محمد ظیف، فرمانده نظامی حماس، از «متحدان محور» حماس خواست «به درگیری بپیوندند».

او در یک پیام صوتی گفت: «برادران ما در مقاومت اسلامی در لبنان، ایران، یمن، عراق و سوریه، امروز روزی است که مقاومت شما با مردمتان در فلسطین متحد می‌شود».

اما بی‌حرکتی ایران و متحد آن حزب‌الله در میانهٔ درگیری در غزه نهایتاً موجب ناامیدی رهبران حماس شده است، از جمله خالد مشعل که روز ۲۴ مهرماه طی یک مصاحبه تلویزیونی از حزب‌الله به‌دلیل اقداماتش قدردانی کرد، اما افزود «نبرد به حمایت بیشتری نیاز دارد».

از سوی دیگر، ایران اینترنشنال، رسانهٔ مخالف ایران در خارج از کشور، با ذکر «اطلاعات اختصاصی» خود از دیدار خامنه‌ای و هنیه در تهران گفت خامنه‌ای مقام‌های حماس را سرزنش کرده است.

طبق گزارش ایران اینترنشنال، رهبر ایران با مقصر دانستن مقام‌های حماس به‌سبب «خطای راهبردی» خود که ایران را در یک «استیصال راهبردی و تاکتیکی» قرار داده، گفته است که در این برهه فقط «حمایت سیاسی و معنوی» خود را در اختیار این گروه می‌گذارد.

حفظ قدرت به هر قیمتی

سردبیر یک روزنامهٔ سیاسی داخل ایران که مایل به ذکر نامش نبود گفت: «علی‌رغم شعارها و لفاظی‌های مسئولان رژیم ایران، تصور اینکه مردم فلسطین برایشان مهم باشد سخت است».

وی با اشاره به اظهارات ایران در مورد مرگ کودکان فلسطینی در جنگ اسرائیل و حماس، افزود: «با توجه به اقدامات رژیم ایران در ایران و ورای آن، تظاهر به اهمیت دادن به افراد زیر سن قانونی یک ادعای بی‌اساس از جانب این رژیم است و باور اینکه ذره‌ای حقیقت داشته باشد برایم سخت است».

عفو بین‌الملل و دیگر سازمان‌ها گزارش کرده‌اند که دست‌کم ۴۴ فرد ایرانی زیر سن قانونی طی سرکوب اعتراضات گسترده و چندماههٔ ضدنظام در سال گذشته به‌دست نیروهای امنیتی رژیم کشته شده‌اند.

یک استاد علوم سیاسی ساکن ایران با تخصص در زمینهٔ مطالعات جنگ گفت آنچه مقام‌های تهران گفته‌اند بر اساس منافع محاسبه‌شدهٔ خودشان است.

«پر واضح است که خامنه‌ای نمی‌خواهد ایران درگیر این جنگ شود و هیچ برنامه‌ای هم برای این کار ندارد، مگر اینکه تغییر بزرگی در شرایط فعلی به‌وجود بیاید.»

او با شرط محفوظ ماندن هویتش به پیشتاز گفت: «رژیم ایران نمی‌خواهد وارد این درگیری شود و این عدم تمایل به این دلیل نیست که مردم ایران مخالف دخالت کشورشان هستند. علاوه بر این، رژیم به حفظ پول مردم یا خرج کردن آن برای مردم اهمیتی نمی‌دهد.»

این استاد دانشگاه افزود: «نه خامنه‌ای و نه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هیچ‌وقت با اسرائیل وارد جنگ نخواهند شد، مگر اینکه به ایران حملهٔ مستقیم بشود یا قدرتشان شدیداً به خطر بیفتد».

وی خاطرنشان کرد: «ماندن در قدرت به هر قیمتی هدف غایی رژیم ایران است. مقام‌های ایران مادامی که قدرتشان حفظ شود برای اتحادها و دین و مردم -- حتی مردم خودشان -- اهمیتی قائل نیستند.»