نوشتهٔ پیشتاز | 2023-11-03

حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله، که از آغاز جنگ میان حماس و اسرائیل هفته‌ها سکوت اختیار کرده بود، روز جمعه (۱۲ آبان) در یک سخنرانی کم‌سابقه در انظار عمومی ظاهر شد و دربارهٔ جنگ جاری اسرائیل و حماس سخنرانی کرد.

نصرالله در یک سخنرانی طولانی هم‌زمان با ستایش از حماس، فاصلهٔ خود را با این گروه شبه‌نظامی فلسطینی حفظ کرد.

نصرالله مدعی شد که حملهٔ روز ۱۵ مهر حماس به اسرائیل از غزه اقدامی «۱۰۰درصد فلسطینی» بود و «از سر ناچاری» اطلاعات بسیار اندکی در مورد آن وجود داشت.

نصرالله از این حمله با عنوان «عملیات جهادی باشکوه» و سیل الأقصی یاد کرد و مدعی شد که حماس «آن را حتی از جناح‌های فلسطینی در غزه هم مخفی نگه داشته بود، چه رسد به گروه‌های دیگر.»

او گفت که «عنصر محرمانگی، عامل اصلی موفقیت» آن بود و افزود که «آن نوع محرمانگی که توسط [تیپ‌های عزالدین قسام، شاخهٔ نظامی حماس] به‌کار گرفته شد، ما را در این‌جا خشمگین نکرد؛ چرا که به عنوان بخشی از آن اقدام امری لازم محسوب می‌شد.»

او تأکید کرد که اقدامات حماس بر اساس تصمیماتی است که رهبر خود آنها گرفته است و «هیچ ارتباطی با هرگونه موضوع بین‌المللی یا منطقه‌ای ندارد.»

او مدعی شد که به‌رغم رابطهٔ حماس با ایران و گروه‌های نیابتی‌ آن، «آنها هیچ‌گونه تحکم یا الزامی بر این جناح‌ها یا فرماندهی آنها اعمال نمی‌کنند و آنچه در سیل الأقصی رخ داد اثباتی بر این واقعیت است.»

او گفت: «رهبران مقاومت خودشان تصمیم‌گیرندگان واقعی هستند.» او حملهٔ تروریستی حماس را به‌عنوان یک «رویداد عظیم نوآورانهٔ قهرمانانهٔ دلاورانه» که «ضعف اسرائیل» را آشکار کرده است، توصیف کرد.

نصرالله گفت که حزب‌الله و دیگر نیروهای نیابتی ایران بلافاصله از روز ۱۶ مهر، یعنی یک روز پس از حملهٔ حماس به اسرائیل، در مرز جنوبی لبنان وارد این درگیری شدند.

او در ادامه گفت: «همهٔ سناریوها در جبههٔ جنوبی ما در لبنان باز است.» او افزود که این حزب و متحدانش آماده هستند و «همهٔ گزینه‌ها آماده شده است و ما می‌توانیم در هر مقطع زمانی هر کدام را که بخواهیم برگزینیم.»

او با «ستایش» از اقدامات حوثی‌های مورد حمایت ایران در یمن در شلیک پهپاد به‌سوی اسرائیل، گفت که در صورت ادامهٔ جنگ اقدامات نیروهای نیابتی ایران در منطقه متوقف نخواهد شد.

نصرالله از حماس برای اقداماتی که روز ۱۵ مهر انجام داد و طی آن بیش از ۱۴۰۰ تن، عمدتاً غیرنظامیان، را کشت و بیش از ۲۰۰ نفر را ربود، ستایش کرد. اما در عین حال، خواستار پایان یافتن جنگ شد.

سخنرانی او در بحبوحهٔ افزایش خشونت‌های فرامرزی ایراد شد. حزب‌الله روز پنجشنبه به‌طور همزمان از درون خاک لبنان ۱۹ موضع را در اسرائیل هدف قرار داد. اسرائیل نیز در واکنش «حمله‌ای گسترده» را انجام داد.

همچنین، شهر کریات شمونا در نزدیکی مرز اسرائیل نیز با راکت هدف قرار گرفت. بخش لبنانی شاخهٔ مسلح حماس مسئولیت این حمله را پذیرفت.

از زمانی که حماس در ۱۵ مهر اسرائیل را از زمین، هوا، و دریا هدف حملهٔ تروریستی قرار داد، از این بابت که مبادا این درگیری باعث شعله‌ور شدن آتشی گسترده‌تر شود، نگرانی‌های گسترده‌ای وجود داشت.

لبنان جنگ نمی‌خواهد

روز دوشنبه، نجیب میقاتی، نخست‌وزیر لبنان، به خبرگزاری فرانسه گفت که برای جلوگیری از «ورود کشورش به جنگ» هر کاری که بتواند انجام می‌دهد. او نسبت به گسترش و تشدید تنش‌ها در «سراسر منطقه» هشدار داد.

به‌گفتهٔ برخی تحلیلگران، حزب‌الله برای ورود کامل به این جنگ علاقهٔ چندانی ندارد؛ جنگی که بنا بر تهدید مقامات اسرائیلی می‌تواند لبنان را نابود کند.

برخی دیگر می‌گویند که تصمیم‌گیری در این زمینه با ایران است؛ ایرانی که رهبری به اصطلاح «محور مقاومت» منطقه‌ای علیه اسرائیل را بر عهده دارد.

این امر علاوه بر حزب‌الله، گروه‌های مسلح سوری، عراقی، و یمنی را نیز شامل می‌شود. برخی از این گروه‌ها حملات اخیر را علیه اسرائیل و منافع آمریکا در منطقه انجام داده‌اند.

سامی نادر، اقتصاددان و تحلیلگر امور خاورمیانه، به الفاصل، رسانهٔ وابسته به پیشتاز، گفت که در داخل لبنان، حزب‌الله «همهٔ جنبه‌های زندگی سیاسی، قضایی، و اقتصادی را بر اساس یک برنامهٔ سازمان‌یافته مختل کرده است.»

او گفت که در حال حاضر مردم لبنان فقط می‌خواهند از «امنیت و ثبات سیاسی و اقتصادی» برخوردار شوند. اما حزب‌الله در حال اجرای «برنامه‌های ایران است که جایگزین منافع لبنان شده است» و بار آن «بر دوش لبنان سنگینی می‌کند.»

او گفت که مقامات بلندپایه نظامی به رهبری اسماعیل قاآنی، فرماندهٔ نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در لبنان حضور داشته‌اند و ایران از این‌که کنترل چهار پایتخت عربی، و در صدر آنها بیروت، را در اختیار دارد، به خود بالیده است.

حسین عطایا، هماهنگ‌کنندهٔ یک گروه اپوزیسیون شیعه به‌نام «جنوبی‌ها برای آزادی» گفت که حزب‌الله «با اقدامات ویرانگر خود در لبنان و مداخله در درگیری‌های منطقه، به جامعهٔ شیعیان آسیب جدی وارد کرده است.»

او گفت که لبنانی‌ها بهای این وضع را می‌پردازند و آنها «آرزو دارند در امنیت، ثبات، و رفاه اقتصادی و سیاسی زندگی کنند و در جنگ‌ها و مناقشه‌هایی که هیچ ربطی به ما ندارد، درگیر نباشند.»

«انگشت روی ماشه»

حزب‌الله روز چهارشنبه نامه‌ای را از جانب مبارزان خود خطاب به گروه‌های فلسطینی در غزه منتشر کرد. در آن نامه گفته شد که آنها «برای حمایت از مسجد‌الأقصی و برادران ستمدیده‌مان در فلسطین ... انگشت‌شان را همراه با شما روی ماشه گذاشته‌اند.»

حزب‌الله فعالیت‌هایش را عمدتاً به هدف قرار دادن پست‌های دیده‌بانی، مواضع نظامی، و خودروهای اسرائیلی در نزدیکی مرز، و همچنین هدف قرار دادن پهپادها با استفاده از سلاح‌هایی که می‌گوید موشک‌های ضد‌تانک، موشک‌های هدایت‌شونده، و موشک‌های زمین-به-هوا بوده، محدود کرده است.

حزب‌الله از ایران حمایت مالی و همچنین تسلیحات و تجهیزات دریافت می‌کند و از سال ۱۳۸۵ زرادخانهٔ قدرتمند خود را ایجاد کرده است.

نصرالله سال‌ها از این بابت که سلاح‌های گروهش می‌تواند به عمق خاک اسرائیل برسد،‌ به خود بالیده است.

مایکل یانگ، از مرکز خاورمیانه کارنگی، گفت: «هر طرف اقدامات و واکنش‌های خود را به‌دقت اندازه‌گیری می‌کند تا از به‌وجود آمدن وضعیتی که ممکن است از کنترل خارج شود و در منطقه گسترش یابد، جلوگیری کند.»

هفتهٔ گذشته، او هشدار داد چنان‌چه حزب‌الله به‌طور کامل وارد جنگ شود، «ویران شدن لبنان سبب می‌شود که بیشتر جوامع محلی، و شاید حتی بخش‌های بزرگی از جامعهٔ شیعیان» به مخالفت با آن برآیند.

-- نهاد طوبالیان در بیروت در تهیهٔ این گزارش مشارکت کرده است.