نوشتهٔ الفاصل | 2023-11-02

لبنان و جهان منتظر سخنرانی حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله، در روز جمعه ۱۳ آبان در مورد جنگ اسرائیل علیه حماس هستند. هم‌زمان، بسیاری می‌خواهند بدانند که این ایدئولوگ مورد حمایت ایران، در بحبوحهٔ نگرانی‌های فزاینده دربارهٔ بالاگرفتن جنگ چه خواهد گفت.

نصرالله در یک جَو داخلی خطرناک سخنرانی خواهد کرد.

مرز جنوبی لبنان با اسرائیل شاهد درگیری‌های فزاینده میان شبه‌نظامیان و نیروهای دفاعی اسرائیل (آی‌دی‌اف) است و این امر خطر افزایش وسعت درگیری میان اسرائیل و حماس را به‌دنبال دارد.

این گروه تروریستی تحت حمایت ایران روز ۱۵ مهر حملهٔ زمینی، هوایی، و دریایی را علیه اسرائیل ترتیب داد. آنها در این حمله دست‌کم ۱۴۰۰ نفر را، که اکثرشان غیرنظامی بودند، کشتند و بیش از ۲۰۰ غیرنظامی را نیز گروگان گرفتند.

عملیات ارتش اسرائیل در غزه برای از بین بردن خطر حماس ادامه دارد.

بسیاری از لبنانی‌ها نگران هستند که اقدامات حزب‌الله در امتداد مرز جنوبی این کشور با اسرائیل، لبنان را وارد یک جنگ ویرانگر کند.

شواهد حاکی از آن است که حتی بسیاری از اعضای پایگاه مردمی حزب‌الله (یعنی جامعهٔ شیعیان لبنان) به‌شدت با گسترش این جنگ مخالفند.

برای نمونه، جنبش امل -- بخش دیگر به اصطلاح «دوگانهٔ شیعه» لبنان -- اخیراً به‌زور و با استفاده از اسلحه از انجام هرگونه عملیات نظامی از شهرها و روستاهای تحت کنترل خود توسط جنگجویان حزب‌الله، جلوگیری کرد.

از آنجایی که این گروه با تهران ارتباطاتی دارد، رسیدن منظم تسلیحات و تجهیزات نظامی ایران نیز جان غیرنظامیان را در سراسر لبنان به خطر انداخته است.

ساکنان مناطقی که حزب‌الله در آن نفوذ دارد با ابراز نگرانی از قرار دادن انبارهای مهمات و موشک در این مناطق توسط حزب‌الله، می‌گویند که بیم دارند آنها منفجر شوند.

این هراس پس از انفجار عظیم ۱۴ مرداد ۱۳۹۹ در بندر بیروت، جایی که ذخیرهٔ عظیمی از مادهٔ شیمیایی و صنعتی نیترات آمونیوم سال‌ها بدون هرگونه ملاحظه‌ای انبار شده بود، شدت یافت.

اکنون، ساکنان می‌گویند که از احتمال انفجار یک انبار سلاح در میان خود بیم دارند.

فساد، فریبکاری، تعلل

نصرالله و حزب‌الله سال‌هاست با اتهامات فساد و فریبکاری سیاسی دست به گریبان هستند.

سیاستمداران و ناظران می‌گویند که فساد حزب‌الله، چه در داخل لبنان و چه در تعاملاتش در خارج، دلیل اصلی فروپاشی اقتصادی لبنان است.

این حزب از زمان پایان دورهٔ ریاست‌جمهوری میشل عون، رئیس‌جمهوری سابق لبنان، در سال گذشته، اجازه نداده است یک رئیس‌جمهوری برای لبنان انتخاب شود. این امر به حزب‌الله اجازه می‌دهد به کندکردن روند سیاسی کشور ادامه دهد.

این بن‌بست سیاسی این امکان را در اختیار حزب‌الله قرار می‌دهد که حضورش را در بخش‌های قضایی، اطلاعاتی، و امنیتی لبنان افزایش دهد.

همچنین، اطاعت حزب‌الله از حامی اصلی خود، یعنی ایران، سبب اعمال تحریم‌های بین‌المللی علیه رهبران این حزب شده است -- و این مردم لبنان هستند که بهایش را می پردازند.

بر اساس گزارشی که سازمان ملل متحد در شهریور ۱۴۰۰ منتشر کرد، نزدیک به ۷۵ درصد از جمعیت لبنان در فقر فرو رفته‌اند. این در حالی است که ۸۲ درصد در «فقر چندبعدی» -- که دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی، آموزشی، و خدمات شهری را نیز در نظر می‌گیرد -- زندگی می‌کنند.

بشاره خیرالله، فعال سیاسی، می‌گوید که «تمام جمعیت لبنان ناگزیر از پرداخت بهای» قانون‌شکنی ملی و بین‌المللی حزب‌الله هستند.

خیرالله گفت: «حزب‌الله به بهانهٔ مقاومت و تأمین امنیت مسیر خود از لبنان به ایران از طریق سوریه و عراق، گذرگاه‌های غیرقانونی را مشروعیت بخشید و به این ترتیب قاچاق رونق گرفت.»

او افزود که اقدامات این حزب همچنین «پوششی برای عبور غیرقانونی و قاچاق توسط طرف‌های دیگر را فراهم کرد، که این هم نقش زیادی در فروپاشی اقتصاد لبنان داشت.»

سوسن مهنا، نویسنده و تحلیلگر سیاسی در «ایندیپندنت عربی»، به شبکهٔ الفاصل وابسته به پیشتاز گفت که «انتقادهای تاریخی که لبنانی‌ها از حزب‌الله دارند و نیز اتهام فساد آن حزب» وارد است؛ چرا که حزب‌الله از پایه و اساس فاسد است و لبنان را «به یک کشور سرکش و قانون‌شکن تبدیل کرده است.»

او افزود: «انتقاد مردم لبنان از این حزب به‌دلیل فساد و همهٔ آن چیزهایی که کشور را وارد درگیری‌های غیرمرتبط با ما می‌کند، نشان‌دهندهٔ تمایل واقعی مردم لبنان برای زندگی در امنیت و ثبات سیاسی و اقتصادی است.»

او گفت: «لبنانی‌ها هشتگ ”لبنان جنگ نمی‌خواهد“ را راه‌اندازی کردند. اما پرسش اینجاست که آیا حزب‌الله و نصرالله به آن متعهد خواهند شد؟

نصرالله «به لبنان و مردم آن اهمیتی نمی‌دهد و لبنان را به یک کشور نیابتی ایران تبدیل کرده است.»

۰

او گفت، اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، «شاید... برای برنامه‌ریزی چیزی» در بیروت است.

عروسک خیمه‌شب‌بازی تهران

بسیاری نصرالله را عروسک خیمه‌شب‌بازی رژیم ایران می‌دانند.

حزب‌الله لبنان در ۳ آبان اعلام کرد که مقامات ارشد گروه‌های تروریستی حماس و جهاد اسلامی به‌تازگی دربارهٔ جنگ‌ خود با اسرائیل با نصرالله گفت‌و‌گو کردند.

این سه گروه بخشی از به اصطلاح «محور مقاومت» -- یعنی گروه‌های مسلح فلسطینی، لبنانی، سوری، عراقی و دیگر گروه‌های مسلح تحت حمایت ایران -- هستند.

در این بیانیه آمده است که نصرالله و رهبران شبه‌نظامیان فلسطینی «توافق کردند که به هماهنگی و پیگیری روزانهٔ تحولات ادامه دهند.»

یک منبع نزدیک به حزب‌الله که نخواست نامش فاش شود، پیش‌تر به خبرگزاری فرانسه گفته بود که حزب‌الله و حماس مدت‌ها به‌همراه نیروی قدس -- بازوی عملیات خارجی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی -- بخشی از «اتاق عملیات مشترک» بوده‌اند.

حزب‌الله و رژیم ایران به رهبری علی خامنه‌ای روابط مالی و ایدئولوژیک گسترده‌ای دارند.

نزدیکی به این رژیم به وجههٔ حزب‌الله لطمه زده است.

یکی از نمونه‌های اخیر نگرانی این گروه در مورد وجهه‌اش این بود که احساس کرد مجبور است در جبههٔ جنوبی لبنان یک «پوشش سُنی» دست و پا کند.

از زمان آغاز جنگ حماس و اسرائیل در روز ۱۵ مهر، سپاه جدیدی از گروه‌های مسلح به حزب‌الله در جنوب لبنان پیوسته‌اند. در آن‌جا آنها از روستاها و شهرهای سنی‌نشین به‌سوی اسرائیل موشک پرتاب کرده‌اند.

از آن جمله می‌توان به حماس، جهاد اسلامی، و قوات الفجر -- شاخهٔ نظامی الجماعهٔ الاسلامیه که اعلام کرد به به‌اصطلاح به «محور مقاومت» ایران پیوسته است -- اشاره کرد.

تحلیلگران یادآور می‌شوند که این گروه‌های مسلح در جنوب لبنان تحت فرماندهی حزب‌الله عمل می‌کنند و حزب‌الله به‌دنبال آن است که پس از یک دورهٔ بیگانگی روابط خود با آنها را دوباره برقرار کند.

هشدارها

مقامات ایالات متحده مدت‌هاست که به دیگر بازیگران، از جمله حزب‌الله، نسبت به درگیر شدن در جنگ اسرائیل علیه حماس هشدار داده‌اند.

جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، روز ۱ آبان در یک نشست مطبوعاتی گفت: «ما از همان ابتدا گفته‌ایم: ما نمی‌خواهیم ببینیم که هیچ بازیگری از این وضعیت برای گسترش یا تعمیق درگیری سوء‌استفاده می‌کند و این قطعاً حزب‌الله را نیز شامل می‌شود.»

«و به همین دلیل است که رئیس‌جمهوری [آمریکا] نیروهای نظامی بیشتری را به منطقه اضافه کرده است و در روزها و هفته‌های آینده نیروهای بیشتری به‌منظور تلاش برای بازدارندگی در برابر گسترش یا تعمیق این درگیری توسط هر بازیگری، خواهند آمد.»

یک مقام ارشد دفاعی آمریکا پیش‌تر در ۱۷ مهر به خبرنگاران گفت: «ما عمیقاً نگرانیم که مبادا حزب‌الله تصمیم اشتباهی بگیرد و بخواهد جبههٔ دومی را برای این درگیری باز کند.»

«ما با اسرائیل و شرکای خود در سراسر منطقه کار می‌کنیم تا این مشکل را به غزه محدود کنیم.»

«و این یکی از اصلی‌ترین دلایلی است که سبب شد ما آرایش‌مان را به‌سرعت اصلاح کنیم و حضور دریایی‌مان را در شرق مدیترانه افزایش دهیم؛ چرا که دشمنانی که مورد حمایت ایران هستند - مانند حزب‌الله لبنان - نباید تعهد دولت آمریکا در پشتیبانی از دفاع از اسرائیل را زیر سؤال ببرند.»