نوشتهٔ أنس البار | 2025-05-03

علی خامنه‌ای، رهبر رژیم ایران، با صدور فتوایی به گروه‌های نیابتی عراقی دستور داده است اقدامات بی‌ثبات‌کنندهٔ خود را متوقف کنند. تحلیل‌گران بر این باورند که این یک نمایش قدرت آشکار است و صرفاً یک وقفهٔ تاکتیکی در قالب راهبرد گسترده‌تر رژیم در زمینهٔ خرابکاری منطقه‌ای به‌شمار می‌رود.

به گزارش الشرق ‌الاوسط، این فرمان که در پاییز سال ۱۴۰۳ داده شده است، جایگزین فتوایی می‌شود که پیشتر با هدف تشدید رویارویی‌های منطقه‌ای صادر شده و خواستار پیوستن شبه‌نظامیان عراقی به یک به اصطلاح «جنگ پشتیبانی» از حماس شده بود.

در گزارش الشرق‌ الاوسط آمده است که خامنه‌ای در این فرمان توصیه کرده است که «کنترل خسارت» در اولویت قرار گیرد و رهبران شبه‌نظامیان نیز این دستورالعمل را به‌منزلهٔ یک حکم شرعی واجب تلقی کرده‌اند.

طارق الشمری، تحلیلگر راهبردی، به پیشتاز گفت که در پی ترورهای هدفمند اخیر که رهبران اصلی‌ترین نیروی نیابتی حکومت ایران، یعنی حزب‌الله، را هدف قرار داد، این عقب‌نشینی حساب‌شدهٔ خامنه‌ای را می‌توان به‌منزلهٔ گامی به‌سوی حفظ و بقای خودش تلقی کرد.

او گفت که رهبر رژیم ایران «قطعاً نمی‌خواهد رهبران گروه‌های مسلح عراقی به همان سرنوشت همتایان‌شان در حزب‌الله دچار شوند.»

او در توضیح این مطلب گفت که چنین امری با تشدید خسارت‌های وارده به رژیم ایران، سبب «فروپاشی کامل» به اصطلاح «محور مقاومت» رژیم - که برای مدت چند دهه با ارائهٔ اسلحه و پول از آن پشتیبانی کرده است - خواهد شد.

الشمری افزود که فتوای خامنه‌ای می‌خواهد «از هدف قرار گرفتن شبه‌نظامیان عراقی جلوگیری کند تا به این ترتیب آنچه را که از نفوذ خارجی رژیمش باقی‌ مانده است، نجات دهد.»

او گفت که در همین حال رهبر رژیم ایران می‌خواهد این گروه‌ها را به‌عنوان یک «اهرم فشار» حفظ کند تا «در خدمت منافع رژیم باشند، از آن دفاع کنند، و به‌منزلهٔ آخرین خط پدافندی آن باشند.»

خویشتن‌داری موقتی

به‌گفتهٔ الشمری، این فرمان تازه در بحبوحهٔ مذاکرات جاری پیرامون برنامهٔ هسته‌ای صادر شده و به‌طور هدفمند قصد دارد «پیام‌های جعلی اطمینان‌بخش به جهان» ارسال کند.

او در ادامه افزود، اما به‌نظر می‌رسد این خویشتن‌داری موقتی رژیم «با هدف زمان خریدن و نفس تازه کردن» پیش از آغاز کارزارهای تازهٔ به‌راه انداختن هرج و مرج و خشونت در منطقه، انجام شده باشد.

او گفت که این فرمان همچنین ممکن است تلاشی برای «فرونشاندن خشم فزایندهٔ عراقی‌ها نسبت به تلاش‌های این شبه‌نظامیان برای کشیدن پای کشورشان به جنگ و دور زدن مطالبات برای خلع سلاح و بازسازی ساختار این گروه‌ها باشد.»

او یادآور شد که این فتوا «در نهایت نشان‌دهندهٔ رابطهٔ نزدیک میان رژیم ایران، که در رأس آن بالاترین مرجع مذهبی و سیاسی آن [خامنه‌ای] قرار دارد، و نیابتی‌هایی است که صرفاً از فرمان‌ها و دستورالعمل‌های او اطاعت می‌کنند.»

این رابطه برای شبه‌نظامیان عراقی به‌منزلهٔ سلطهٔ مستقیم خارجی است.

الشمری تاکید کرد: «تا زمانی که اقدامات نیابتی‌ها سبب رضایت رهبر [خامنه‌ای] شود و در خدمت منافع [رژیم] ایران باشد، دیگر برای‌شان مهم نیست که این اقدامات با قانون اساسی، قوانین، و تصمیم‌های ملی کشورشان مغایرت داشته باشد یا به منافع مردم‌شان آسیب برساند و امنیت آنها را تهدید کند.»