نوشتهٔ فریبا راد | 2024-12-20

در شرایطی که رژیم ایران خبر از فرستادن ماهواره به مدار زمین می‌دهد، میلیون‌ها ایرانی مجبورند در اوج این بحران انرژی فلج‌کننده با سرما و یخبندان و خاموشی‌های طولانی کنار بیایند.

با کمبود گاز و سهمیه‌بندی برق، شهرها به تاریکی کشانده شده و خانواده‌ها در دمای زیر صفر درجه بدون گرمایش مانده‌اند.

گرچه رژیم مشغول جشن گرفتن «دستاورد» فضایی خود است، ناظران به این تناقض اشاره می‌کنند که ایران در جایگاه سومین تولیدکنندهٔ بزرگ گاز جهان نمی‌تواند نیازهای اولیهٔ انرژی شهروندان خود را تأمین کند.

طبق تارنمای خبری تابناک، رژیم ایران از مهرماه سهمیه گاز طبیعی صنایع را ۲۰ درصد کاهش داده، از جمله در یزد که از مراکز کلیدی تولید فولاد است.

دالغا خاتین‌اوغلو، کارشناس انرژی ساکن آذربایجان، گفت: «این سیاست خسارت عظیمی به بازار فولاد و سیمان که زمانی بسیار پرسود بود وارد آورده است.»

او به پیشتاز گفت: «دولت ظاهراً متوجه نیست که این سیاست‌ها به‌زودی اقتصاد را فلج خواهد کرد.»

چند دهه سوءمدیریت

خاتین‌اوغلو گفت ایران سالانه بیش از ۲۰ میلیارد متر مکعب گاز را به‌دلیل اتلاف از دست می‌دهد،‌ که برابر با ۱۰ میلیارد دلار پول قابل سرمایه‌گذاری مجدد است.

طبق آمار ردیاب جهانی مشعل‌های گازی بانک جهانی برای دورهٔ یک‌سالهٔ دی‌ماه ۱۴۰۱ تا دی‌ماه ۱۴۰۲، «افزایش شدت مشعل‌ها نشان می‌دهد که به همین نسبت سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و مصرف گاز کاهش یافته است».

سیستم‌های برقی نیز تحت تأثیر این فشار قرار گرفته‌اند.

خاتین‌اوغلو گفت: «حدود ۱۴ درصد از برق کشور در شبکه‌های فرسودهٔ تولید هدر می‌رود، که برابر با ۴۰ درصد مصرف برق خانوارهاست.»

از سوی دیگر، حدود ۸۵ درصد از فرآورده‌های پتروشیمی ایران در پالایشگاه‌های قبل از سال ۵۷ تولید می‌شود که با ظرفیت کمتری کار می‌کنند و عمدتاً بیتومن و مازوت تولید می‌کنند -- این سوخت‌ها سمی و برای محیط زیست مضر هستند.

به‌گفتهٔ خاتین‌اوغلو، تنها بخش کوچکی از این تولید با استانداردهای بین‌المللی سوخت مطابقت دارد.

اولویت‌های نابه‌جا

طبق گزارشی که رویترز در تاریخ ۲۸ آذر منتشر کرد، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اکنون تا ۵۰ درصد از درآمد صادرات نفت را در دست دارد.

بیشتر این درآمدها به‌جای اینکه صرف رسیدگی به نیازهای انرژی داخل شود خرج گروه‌های نیابتی منطقه می‌شود.

تصمیم رژیم برای اولویت‌بخشی به برنامهٔ فضایی خود نشان از گسستگی روزافزون بین جاه‌طلبی‌های حکومت و رفاه عمومی دارد.

عمود شکری، همکار ارشد پژوهشی دانشگاه جورج میسون، به پیشتاز گفت: «تنوع‌بخشی به منابع انرژی موضوعی حیاتی است. جهت تضمین ۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری سالانه برای صنعت برق، برنامه‌ریزی بلندمدت لازم است.»

با کاهش دمای هوا، تحمل مردم نیز پایین می‌آید، آنچنانکه بعضی از افراد عصبانیت خود را در شبکه‌های مجازی خالی کرده‌اند.

خانوم راد، از کاربران شبکه‌های مجازی، در ایکس نوشت: «کمبود سوخت در این سرمای سوزان مردم را به مرز استیصال کشانده است.»

نیما فرزنده، کاربر شبکه‌های اجتماعی، در مطلب دیگری در ایکس به این درماندگی اشاره کرد و گفت: «۱۴ ساعت خاموشی در هوای سرد. حرف دیگری ندارم.»