نوشتهٔ پیشتاز | 2023-09-22

پنج نامهٔ نوشته‌شده در زندان‌های ایران به دنیای مطبوعات آزاد راه یافته است.

روزنامهٔ فرانسوی لوموند روز ۱۷ شهریور ترجمهٔ نامه‌هایی را که پنج زن زندانی سیاسی در ایران نوشته بودند منتشر کرد. این نامه‌ها به‌طور مخفیانه به خارج از زندان درز کرده بودند.

چهار تن از این زنان در زندان مخوف اوین تهران زندانی هستند و یک نفر به‌نام زینب جلالیان در حال حاضر در زندانی نامشخص در ایران به‌سر می‌برد. جلالیان در دوران حبس خود چندین بار از در زندان‌های مختلف و از شهری به شهر دیگر منتقل شده است.

در میان زندانیان سیاسی زن ایرانی، جلالیان، فعال حقوق اقلیت کرد ۴۱ ساله، بیش از همه - یعنی ۱۶ سال - در زندان بوده است. او در تمام مدتی که در زندان بود، با وجود داشتن مشکلات سلامتی بسیار، مرخصی نداشته است.

جلالیان از اعضای حزب حیات آزاد کردستان یا پژاک -- که یک حزب چپ‌گرای ضد رژیم است -- پس از دستگیری به اعدام محکوم شد. چهار سال پس از بازداشت، دادگاه تجدیدنظر حکم او را به حبس ابد کاهش داد.

جلالیان در نامهٔ خود گفته است که مقامات رژیم از او خواسته‌اند «توبه کند» و او نپذیرفته است. «آيا من که این همه ظلم دیده‌ام، باید پشیمان باشم؟»

«بیش از ۱۶ سال است که من به‌دلیل مطالبهٔ آزادی، عدالت، و برابری زندانی هستم. درد واقعی من این نیست که در زندان باشم. درد واقعی از دست دادن همهٔ عزیزانی است که برای آزادی کشته شدند؛ کسانی که صدایشان را هرگز دوباره نخواهیم شنید.»

جلالیان در این نامه درد و رنجی را که بر اثر شکنجه‌های جسمی و روحی در سال‌های حبس متحمل شده بیان کرده است.

«مبارزه‌ای ارزشمند»

نرگس محمدی، فعال حقوق بشر که هشت سال است شوهر و فرزندان خود را ندیده است، از سال ۱۳۶۷ چندین بار دستگیر، زندانی، و آزاد شده است.

محمدی در نامه‌اش می‌نویسد: «من به‌عنوان یک زن، مانند میلیون‌ها زن ایرانی، همواره با محدودیت‌های فرهنگی مردانه، قدرت مذهبی و ظالمانه، قوانین شوم، تبعیض‌آمیز و ظالمانه، و محدودیت‌هایی در همهٔ ابعاد زندگی‌ام مواجه بوده‌ام.»

محمدی در بخشی دیگر از این نامه نوشته است: «خوانندهٔ گرامی... صرف انتشار این نامه نشان می‌دهد که صدای ما آن قدر قوی بوده که به شما رسیده باشد... ما از جلادان خود نیرومندتریم.»

در کنار این نامه، محمدی به‌تازگی به پرسش‌های یک مصاحبه نیز پاسخ کتبی داده است. او در پاسخ‌های کتبی خود تأکید کرد که مبارزه‌اش ارزشمند است. او گفت جنبش اعتراضی که یک سال پیش در ایران علیه جمهوری اسلامی به‌راه افتاد، هنوز زنده است.

سپیده قلیان، ۲۸ ساله، یکی دیگر از کنشگران حقوق اهل دزفول در جنوب ایران است که از سال ۱۳۷۴ تاکنون چندین بار دستگیر، آزاد، و دوباره بازداشت شده است. آخرین بار، او تقریباً بلافاصله پس از آزادی، در حالی که در هنگام خروج از زندان علیه علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، شعار می‌داد دستگیر شد.

پس از دستگیری، جلسهٔ دادگاه او لغو شد؛ چرا که او برای حضور در دادگاه از پوشاندن موهایش خودداری کرد. سیستم قضایی ایران گفته است که او نیز به همین دلیل تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.

قلیان در نامهٔ خود، که آن را دو ماه پیش از انتشار در لوموند نوشته بود، تأکید کرد که جنبش «زن، زندگی، آزادی» -- جنبشی که پس از اعتراضات گستردهٔ سال گذشته در ایران برخاسته است -- نباید «پدیده‌ای گذرا» تلقی شود.

او گفت، این جنبش «که بر اساس مبارزات قبلی شکل گرفت، تجربهٔ بزرگی در بسیج عمومی بود و نشان‌دهندهٔ تمایل متحد مردم ایران برای سقوط رژیم کنونی است.»

«محیط زیست را فراموش نکنید»

نیلوفر بیانی، ۳۷ ساله، زن دیگری است که نامهٔ او در نشریهٔ لوموند منتشر شده است. او در سال ۱۳۹۹ به اتهام جاسوسی به ۱۰ سال زندان محکوم شد. او این ادعا را رد کرده است.

بیانی پژوهشگر و دوستدار محیط زیست است که نامهٔ خود را به ذکر نام فعالان محیط زیست ایرانی زندانی اختصاص داده است.

رژیم ایران نسبت به فعالیت‌های زیست محیطی حساس است و اقدامات مربوط به آن را با خدمت به دولت‌های غربی برابر می‌داند.

بسیاری از کنشگران محیط زیست در سال‌های اخیر دستگیر شده‌اند. یکی از آنها به‌نام کاووس سید امامی در سال ۱۳۹۷ در شرایط مشکوکی در زندان جان باخت. قوهٔ قضائیه مدعی شد که او خودکشی کرده است. در حالی که خانواده و دوستانش این ادعا را رد کرده‌اند.

بیانی در نامهٔ خود از خوانندگان می‌خواهد که مصائب سید امامی را به‌خاطر بسپارند. او از کسانی که دغدغهٔ حقوق بشر دارند می‌خواهد که محیط زیست را در نظر داشته باشند.

یکی دیگر از زنانی که نامهٔ او از زندان اوین ترجمه و در این روزنامهٔ فرانسوی منتشر شد، گلرخ ایرایی، ۳۴ ساله بود. گلرخ ایرایی کنشگری است که در سال ۱۳۹۵ به‌همراه همسرش آرش صادقی ۳۶ ساله که او نیز از کنشگران زندانی است، بازداشت شد.

ایرایی در نامهٔ خود با اشاره به چگونگی شکسته‌شدن تابوها در اعتراضات اخیر، ادعا می‌کند که این امر به «تضعیف قدرت‌های مذهبی طرفدار حکومت» کمک کرده است.

او نوشت که نسل جدید مخالفان «متفاوت» هستند و رژیم را بیش از هر زمان دیگری گیج کرده‌اند.

ایرایی به اتهام «تبلیغ علیه نظام» و نوشتن داستانی منتشر‌نشده دربارهٔ مراسم اسلامی سنگسار زنان (متهم به زنا)، در هفت سال گذشته چندین بار دستگیر، زندانی، و آزاد شده است.

او به‌تازگی و در آغاز اعتراضات ضدرژیم سال گذشته بازداشت و به هفت سال زندان محکوم شد. ایرایی در نامهٔ خود نوشته است که رژیم در پرتو جنبش «زن، زندگی، آزادی» مشروعیت خود را از دست داده است.