پیشتاز و خبرگزاری فرانسه | 2023-09-14

نرگس محمدی، فعال مدنی و فعال حقوق بشر ایرانی، طی سال‌هایی که در زندان‌های ایران، از جمله زندان زنجان و زندان مخوف اوین در تهران گذرانده، بارها دست به اعتصاب غذا زده است.

محمدی هر بار پس از آن که دوستان، خانواده، و دیگر کنشگران از او خواستند با توجه به ضعف شدید و وضعیت بد سلامتی‌اش اعتصاب غذای خود را بشکند، از اعتصاب غذا دست کشید.

او در زندان اوین به پرسش‌های یک مصاحبه جدید پاسخ‌ کتبی داده است. او با بیان این که هشت سال است فرزندانش را ندیده، اذعان کرد که چشم‌اندازی برای آزادی فوری خود نمی‌بیند.

اما محمدی تأکید می‌کند که مبارزه او ارزشمند است. او می‌گوید که جنبش اعتراضی که یک سال پیش در ایران علیه جمهوری اسلامی آغاز شد، همچنان زنده است.

محمدی که ۵۱ ساله است و نخستین بار ۲۲ سال پیش دستگیر شد، مدت زیادی را طی دو دهه گذشته به دلیل کنشگری بی‌دریغ خود برای حقوق بشر در ایران، در زندان گذرانده است. او در تازه‌ترین مورد حبسش، از آبان ۱۴۰۰ تاکنون در زندان بوده است.

او در پاسخ‌های خود از زندان گفت اعتراض‌هایی که سال گذشته پس از کشته شدن مهسا امینی به راه افتاد، میزان نارضایتی جامعه را آشکار کرد.

امینی، زن ۲۲ ساله اهل شهر کردنشین سقز ایران، ۲۵ شهریور گذشته پس از دستگیری در خیابان‌های تهران به اتهام نقض قوانین سختگیرانه پوشش اجباری برای زنان در ایران، زمانی که تحت بازداشت «پلیس امنیت اخلاقی» رژیم بود، جان باخت.

محمدی نوشت: «دولت قادر نبود اعتراضات مردم ایران را در هم بشکند و من باور دارم که جامعه دستاوردهایی داشته که بنیادهای حکومت مذهبی- استبدادی ایران را سست کرده است.»

«ما شاهد چندین موج اعتراضی در سال‌های اخیر بوده‌ایم و این ماهیت غیرقابل بازگشت شرایط کنونی، و دامنه گسترش اعتراضات را نشان می‌دهد.»

«زندان مرا نخواهد کشت»

او گفت که پس از «۴۴ سال ظلم، تبعیض، و سرکوب مستمر این حکومت علیه زنان در زندگی اجتماعی و شخصی»، اعتراضات «روند تحقق دموکراسی، آزادی، و برابری در ایران را شتاب بخشیده است.»

محمدی، که به گفته ناظران پیشنهادهایی برای انتخاب او به عنوان نامزد دریافت جایزه صلح نوبل مطرح شده، گفت که این اعتراضات، مردم را «فراتر از مناطق شهری و اقشار تحصیلکرده» درگیر کرده است؛ آن هم در زمانی که مرجعیت دینی دارد «جایگاه خود» را در میان جامعه «از دست می‌دهد.»

او نوشت: «تضعیف عنصر دین یک خلأ ایجاد کرده است که حکومت نتوانسته است آن را با دیگر عوامل اقتصادی و اجتماعی پُر کند؛ چرا که این حکومت اساساً ناکارآمد و فاسد است.»

او گفت که با این حال، دولت‌های خارجی «نیروها و رهبران پیشرو [ی مخالف حکومت] در ایران را به رسمیت نشناخته‌اند و سیاست‌هایی را دنبال کرده‌اند که هدف‌شان استمرار بخشیدن به حکومت نظام مذهبی-استبدادی در ایران است.»

محمدی گفت که او اکنون در حال سپری کردن مجموعاً ۱۰ سال و ۹ ماه حکم حبس است، به تحمل ۱۵۴ ضربه شلاق هم محکوم شده است، و پنج پرونده در رابطه با فعالیت‌هایش در زندان علیه او گشوده شده است.

چندین رسانه خبری طی دوران حبس، با او مصاحبه کرده‌اند. او همچنین در طول مدت حبس‌اش چندین نامه از زندان نوشته است.

او در سال ۱۳۹۷ به «یورو نیوز» گفت که «زندان مرا نخواهد کشت.»

«حفظ امید»

محمدی می‌گوید که «امید به دیدن نور آزادی و شنیدن صدای آن را حفظ کرده است.»

او می‌گوید که این روزها گفت‌وگوهایی را در بند زنان زندان اوین برگزار می‌کند و فعالیت‌هایی مانند آوازخوانی و رقص را سازماندهی می‌کند.

«در کشور من زندان همیشه در قلب مخالفت، مقاومت، و مبارزه بوده است و برای من تجسم‌ جوهر زندگی با تمام زیبایی‌هایش است.»

«بند زنان زندان اوین یکی از فعال‌ترین، مقاوم‌ترین، و شادترین بندهای زندانیان سیاسی در ایران است. من در طول سال‌های حبس‌ام، در سه نوبت، با دست‌کم ۶۰۰ زن هم‌بند بودم و به تک‌تک آنها افتخار می‌کنم.»

روزنامه فرانسوی «لوموند» روز ۱۸ شهریور، ترجمه نامه‌هایی را که پنج زن زندانی در ایران نوشته و پنهانی به خارج از زندان فرستاده بودند، منتشر کرد. محمدی، نگارنده یکی از این نامه‌ها بود.

چهار زندانی دیگر، یعنی سپیده قلیان، نیلوفر بیانی، گلرخ ایرایی، و زینب جلالیان از کنشگران پرسابقه حقوق بشر هستند.

هزینه شخصی سنگین

محمدی گفت که بخش اعظم دوران کودکی دوقلوهایش به نام کیانا و علی را از دست داده است. آنها اکنون در فرانسه با تقی رحمانی، شوهر نرگس محمدی، زندگی می‌کنند. رحمانی از کنشگرانی است که او هم در ایران زندانی بود و پس از آزادی به همراه فرزندانش کشور را ترک کرد.

رحمانی در طول سال‌ها فعالانه از محمدی حمایت کرده، از جانب او صحبت کرده، و همواره جهان را از وضعیت همسرش آگاه کرده است.

محمدی در سال‌های اخیر چند بار به دلیل احساس ضعف یا مشکلات جسمی به مرخصی استعلاجی رفته است، اما از آنجا که شوهر و فرزندانش در فرانسه زندگی می‌کنند، نتوانسته آنها را ببیند.

محدودیت‌های او برای تماس‌ تلفنی در ۱۸ ماه گذشته، اجازه نداده است که محمدی طی این مدت حتی صدای فرزندانش را بشنود.

«درمان‌ناپذیرترین و غیرقابل توصیف‌ترین رنج من، حسرت بودن در کنار فرزندانم است؛ فرزندانی که وقتی هشت ساله بودند، از زندگی آنها خارج شدم.»

هزینه مبارزه فقط شکنجه و زندان نیست، قلبی است که با هر پشیمانی می‌شکند و دردی است که تا مغز استخوان نفوذ می‌کند.

وی اما، افزود: «من باور دارم تا زمانی که دموکراسی، برابری، و آزادی به دست نیامده، ما باید به مبارزه و فداکاری ادامه دهیم.»