نوشتهٔ پیشتاز | 2025-01-07

اسناد لورفتهٔ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نشان می‌دهد که ایران با سقوط رژیم سوریه و از دست دادن یک متحد مهم و میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری نظامی بربادرفته، با وخیم‌ترین بحران راهبردی خود طی چند دهه روبه‌روست.

گزارش‌های داخلی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارزیابی‌های اطلاعاتی نشان می‌دهد که در اثر مداخلهٔ رژیم ایران در امور سوریه و ناتوانی آن در حفظ بشار اسد در مسند قدرت، منابع نظامی و اقتصادی تهران به‌شدت تحلیل رفته است.

به‌گفتهٔ ایران فوکوس، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طی یک دهه هزاران سرباز و فرمانده در سوریه مستقر کرده است، آنچنانکه تنها در فاصلهٔ ۱۱ دی‌ماه ۱۴۰۲ تا ۱۱ آبان ۱۴۰۳، مجموعاً ۲۰۰ نفر در عملیات‌های جنگی کشته شده‌اند.

با استقرار این نیروها، توانمندی‌های نظامی ایران به‌شدت تحلیل رفت و آسیب‌پذیری‌هایی در شبکهٔ امنیتی رژیم در داخل و منطقه پدید آمد، چرا که بار مالی این مداخله به ابعاد سرسام‌آوری رسید.

به‌گفتهٔ ایران اینترنشنال، اسناد لورفتهٔ وزارت امور خارجهٔ ایران نشان می‌دهد که سوریه حدود ۵۰ میلیارد دلار بدهی نفتی و امدادی به ایران دارد، که ۱۱ میلیارد دلار آن بابت نفتی است که بین سال ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۰ در اختیار آن قرار گرفته است.

منابع اطلاعاتی می‌گویند این ارقام تنها گویای کسری از کل سرمایه‌گذاری ایران است و میلیاردها دلار دیگر صرف عملیات‌های نظامی و زیرساخت‌های پشتیبانی شده است.

شکاف‌ها در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

به گزارش تلگراف، راهبرد شکست‌خوردهٔ سوریه باعث شکاف‌های عمیقی میان فرماندهان سپاه پاسداران شده است، آنچنانکه مقام‌های ارشد آن علناً تقصیر ناتوانی خود در حفظ منافع ایران را به گردن یکدیگر می‌اندازند.

اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، در موضوع انفعال در سرنگونی رژیم سوریه مورد انتقاد قرار گرفته است و منابع متعدد از افزایش اختلاف میان مقام‌های سپاه پاسداران خبر می‌دهند.

به‌گفتهٔ مؤسسهٔ واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک، در آن‌سوی مرزهای ایران، عناصر حزب‌الله لبنان روزبه‌روز بیشتر از توهم درمی‌آیند و رهبران ایرانی خود را به این متهم می‌کنند که آنها را «خوراک توپ» فرض کرده‌اند.

این رابطهٔ رو به وخامت باعث تضعیف هرچه بیشتر اقتدار رژیم ایران در منطقه و داخل می‌شود، چرا که کارزار نظامی پرهزینه -- و اینک شکست‌خوردهٔ -- آن همچنان خشم عمومی را در داخل ایران برمی‌انگیزد، به‌گونه‌ای که ۳۰ درصد از مردم در فقر زندگی می‌کنند.

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نمایندهٔ پیشین مجلس شورای اسلامی ایران، با انتشار یک مطلب پربازدید در شبکه‌های اجتماعی ضمن ابراز شادمانی از سقوط بشار اسد، که با استقبال عمومی روبه‌رو شد، گفت: «دیگر کسی حق ندارد دلارهای ملت را برای حفظ تارهای عنکبوت هزینه کند.»

با سقوط رژیم سوریه، عملاً میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری ایران از بین رفت و یک مجرای اقتصادی حیاتی برای گریز از تحریم‌ها بسته شد.

و این بحران عمیق‌تر و عمیق‌تر می‌شود، آنچنانکه نرمان رول، مشاور ارشد مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی، به وال‌استریت ژورنال گفته است این بحران «نمایانگر ضربه‌ای راهبردی با ابعادی تاریخی است».