نوشتهٔ سامح عبدالفتاح و پیشتاز | 2025-02-10

ناظران حقوق بشر و منابع محلی می‌گویند گورهای دسته‌جمعی حاوی بقایای بیش از ۱۰۰ نفر در نزدیکی مواضع سابق رژیم ایران و سوریه، واقع در شرق استان دیرالزور سوریه، کشف شده است.

به‌گفتهٔ دیدبان حقوق بشر سوریه، محل اصلی در منطقه صنعتی (الصناعه) شهر دیرالزور قرار دارد و در مجاورت اردوگاهی است که پیش‌تر توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و لشکر چهارم ارتش سوریه اداره می‌شد.

لشکر چهارم، که تحت فرماندهی ماهر اسد، برادر بشار اسد، قرار داشت، به‌دلیل نقشش در تولید و قاچاق کاپتاگون -- تجارت پرسودی که سوریه را به یک حکومت قاچاقچی مواد مخدر تبدیل کرد -- و همچنین کنترل تعدادی از گذرگاه‌های مرزی سوءشهرت دارد.

ماهر اسد پس از فروپاشی رژیم سوریه از طریق عراق به روسیه گریخت.

دیده‌بان حقوق بشر سوریه روز ۱۹ دی اعلام کرد که در الصناعه، اجساد به‌طور منظم در چهار گودال ۲۰ متری قرار گرفته و هر یک از قربانیان ناشناس با یک سنگ قبر شماره‌گذاری‌شده مشخص شده بودند که این نشان‌دهندهٔ اعدام‌های هدفمند در این محل است.

خبرگزاری «نورث پرس» روز ۱۳ بهمن گزارش داد که در کشف جداگانه‌ای، ساکنان سبیخان در منطقهٔ المیادین واقع در دیرالزور شش جسد را در یک قبر دسته‌جمعی در صحرایی نزدیک یک پایگاه سابق لشکر فاطمیون کشف کردند.

بنا به‌گفتهٔ منابع دیده‌بان، این قربانیان که برخی از آنها پسران نوجوان حدود ۱۵ ساله بودند، حدود یک سال پیش توسط گروه‌های شبه‌نظامی هم‌راستا با ایران هنگام چراندن گوسفندان ربوده شده بودند.

شبه‌نظامیان، کودکان محلی فقیر -- به‌ویژه جمع‌آورندگان ضایعات -- را مجبور کرده بودند که در عملیات‌های قاچاق مواد مخدر شرکت کنند.

همچنین، آنها از کودکان به‌عنوان نمونه‌های آزمایشی برای ارزیابی قدرت مواد مخدر غیرقانونی تولید شده در ایران استفاده می‌کردند و بسیاری از این کودکان به‌دلیل مصرف بیش از حد جان خود را از دست دادند.

ایهم العلی، کنشگر سوری، به پیشتاز گفت که فعالان محلی در حال مستندسازی تخلفات گروه‌های شبه‌نظامی و رژیم بشار اسد در دیرالزور برای ارسال به نهادهای حقوقی بین‌المللی هستند.

او گفت: «این گورهای دسته‌جمعی -- چه آنها که کشف شده‌اند و چه آنها که هنوز کشف نشده‌اند -- شواهد غیرقابل انکاری را از نحوهٔ برخورد سپاه و نیروهای نیابتی آن با سوری‌هایی که به‌طور علنی با پروژهٔ ایرانی مخالف بودند، فراهم می‌کنند.»

میراثی از تروریسم

بنا بر گزارشی که دیده‌بان حقوق بشر سوریه روز ۱۵ بهمن منتشر کرد، از زمان سقوط رژیم اسد ۱۷ گور دسته‌جمعی در مناطق تحت کنترل رژیم در سراسر سوریه کشف شده است؛ گورهایی که حاوی بقایای ۱۶۲۳ نفر، شامل زنان و کودکان، است.

کمیسیون بین‌المللی افراد ناپدید‌شده به شواهدی دست یافته که نشان‌دهندهٔ وجود ۶۶ گور دسته‌جمعی بالقوه است.

نیروهای سپاه و گروه‌های وابسته به آن، از جمله حزب‌الله لبنان، لشکر فاطمیون، و گروه‌های مختلف عراقی، همچنان در دیرالزور، که با عراق هم‌مرز است، حضور چشمگیری دارند.

او گفت که این شبه نظامیان علاوه بر حضور نظامی، در صدد گسترش سیطرهٔ ایران از طریق احداث مراکز فرهنگی با هدف شست‌و‌شوی مغزی جوانان محلی و آماده‌کردن آنها برای استخدام بودند.

همچنین، آنها می‌خواستند از طریق توزیع کمک‌های بشردوستانه حمایت ساکنان فقیر منطقه را به‌دست آورند.