نوشتهٔ فریبا راد | 2025-08-06

پس از سال‌ها تعلیق، مسیر هوایی مستقیم بین تبریز در ایران و باکو، پایتخت آذربایجان، رسماً بازگشایی شده و روز ۶ مرداد نیز مراسمی به همین مناسبت در فرودگاه بین‌المللی تبریز برگزار شد.

با ازسرگیری دو پرواز در هفته بین این دو شهر، انتظار می‌رود مرحلهٔ تازه‌ای از همکاری‌های منطقه‌ای آغاز شود و محرک تبادلات اقتصادی، فرهنگی و گردشگری بین کشورهای همسایه باشد.

در تبریز، که بازار بزرگ آن در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده و عرصهٔ هنرنمایی فرشبافان و تجارت زعفران و پسته است، ازسرگیری این پروازها پیشرفت مهمی در مسیر ورود مؤثر به بازارهای آذربایجان تلقی می‌شود.

این پروازها با کاهش مدت سفر، در مقایسه با پروازهای واسطه یا مسیرهای طولانی زمینی، باعث افزایش راحتی سفر و کاهش هزینهٔ آن می‌شود.

انتظار می‌رود با احیای این ارتباط، تلاش‌های کمیسیون اقتصادی مشترکی که طی سفر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری ایران، در فروردین تشکیل شد و افزایش ۲۰ درصدی حجم تجارت دوجانبه را در سال نخست پیش‌بینی کرده بود به ثمر برسد.

ارتباطات فرهنگی

تبریز میزبان جمع بزرگی از افرادی است که به زبان ترکی آذربایجانی گویش می‌کنند و باکو نیز روابط فرهنگی مشترکی فراسوی مرزها دارد.

با این پروازها، خانواده‌ها دوباره دور هم جمع می‌شوند و تبادل دانشجو بین شهرهایی با پیوندهای تاریخی و زبانی عمیق از سر گرفته می‌شود.

برقراری این مسیر برای مسافران بین‌المللی نیز موجب بهبود ارتباط در سراسر منطقهٔ قفقاز جنوبی می‌شود و کریدور تازه‌ای بین اروپا و خاورمیانه ایجاد می‌کند.

با ازسرگیری پروازهای مستقیم، انتظار می‌رود تبریز با نفوذی که در زبان فارسی، ترکی و ترکی آذربایجانی دارد و باکو با آن چشم‌انداز پیشرفته و سواحل دلربای دریای خزر شاهد شکوفایی گردشگری باشند.

افزون بر این، طرحی با عنوان برنامهٔ تبادل فرهنگی ۲۰۲۸-۲۰۲۵ نیز با هدف تحکیم روابط دو شهر از طریق جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های مشترک تدوین شده است.

موانع همچنان هست

بهرام سرمست، استاندار آذربایجان شرقی، به ایرنا گفت: «این پروازها موجب تسهیل روابط تجاری و همکاری یکپارچهٔ کارآفرینان ما خواهد شد.»

او گفت: «هدف ما احداث کریدوری برای شکوفایی است، از تخصص آذربایجان در زمینهٔ نفت و گاز گرفته تا تبحر ایران در تولید.»

اما برخی کارشناسان همچنان محتاطند.

نیکولا میکوویچ، خبرنگار و کارشناس امور منطقه‌ای، گفت: «برای باکو، روابط راهبردی با اسرائیل بی‌شک نسبت به حجم نسبتاً ناچیز تجارت با ایران در اولویت قرار دارد.»

عمود شکری، کارشناس امور شرق آسیا و خاورمیانه، گفت: «احیای مسیرهای هوایی بین دو کشور گامی مثبت است.»

«اما با وجود مرز مشترک و روابط فرهنگی و قومی، به‌دلیل ناسازگاری‌های اقتصادی و زیرساخت‌های ترابری ضعیف، حجم تجارت ممکن است محدود بماند.»