نوشتهٔ پیشتاز و خبرگزاری فرانسه | 2023-09-15

ریاض -- حوثی‌های مورد حمایت ایران در یمن، شامگاه پنجشنبه (۲۳ شهریور) وارد ریاض شدند. این نخستین سفر علنی اعلام‌شدهٔ آنها از زمان آغاز جنگ یمن تاکنون بوده و امیدها را برای پیشرفت به‌سوی پایان این درگیری افزایش داده است.

یک هواپیمای عمانی حامل یک هیأت ۱۰ نفرهٔ حوثی و پنج مقام این سلطان‌نشین که در این مناقشه میانجی بوده است این هیأت را به پایتخت عربستان سعودی برد. به‌گفتهٔ یکی از مقامات حوثی‌ها، این یک دیدار پنج‌روزه خواهد بود.

این گفت‌وگوها که ساعاتی قبل از ورود این هیأت به ریاض اعلام شد، پنج ماه پس از مذاکرات مقامات سعودی در صنعا انجام شد.

چهره‌های ارشد حوثی‌ها از صنعا آمدند. این گروه مورد حمایت ایران در جریان کودتایی در شهریور ۱۳۹۳ صنعا را تصرف کرد و ائتلاف عربی تحت رهبری سعودی را بر آن داشت که در اسفند آن سال در حمایت از دولت قانونی یمن حمله‌ای را آغاز کند.

درگیری‌هایی که پس از آن روی داد، صدها هزار کشته برجای گذاشته و میلیون‌ها نفر را وادار به ترک خانه‌هایشان کرده است. این جنگ یکی از بدترین بحران‌های انسانی جهان را، در کشوری که قبل از آن نیز به‌دلیل چند دهه درگیری و ناآرامی آسیب دیده بود، به‌وجود آورده است.

«الأخباریه»، تلویزیون دولتی عربستان سعودی، گفت که این مذاکرات با هدف «یافتن یک راه حل سیاسی فراگیر در یمن» انجام می‌شود.

این تلویزیون دولتی گفت: «کشور پادشاهی [سعودی] میزبان یک هیأت مذاکره‌کننده به نمایندگی از حوثی‌های یمن است که قصد دارد با هدف یافتن یک راه‌حل سیاسی، یک آتش‌بس فراگیر، و عبور از مرحلهٔ درگیری‌ها به‌سوی ثبات، گفت‌وگوها را ادامه دهد.»

دولت یمن،‌ مستقر در عدن، از گفت‌وگوها و «همهٔ طرح‌ها با هدف ایجاد یک صلح عادلانه و فراگیر» پشتیبانی کرد.

دولت یمن در عدن با انتشار بیانیه‌ای گفت: «دولت یمن از تلاش‌هایی که ... با هدف سوق‌دادن شبه‌نظامیان حوثی به‌سوی پاسخگویی جدی به درخواست‌های صلح و کاستن از رنج و درد انسانی مردم یمن انجام می‌شود، استقبال کرد.»

خبرگزاری رسمی عربستان سعودی گفت که ریاض «از یک هیأت از صنعا دعوت کرد» که برای تکمیل گفت‌وگوهایی که در فروردین‌ماه در صنعا برگزار شد، «به این کشور پادشاهی سفر کند.»

آتش‌بس شش‌ماهه با میانجیگری سازمان ملل متحد که مهر‌ماه گذشته منقضی شد، هنوز هم تا حد زیادی برقرار است، اما از پنج‌ماه پیش، یعنی زمانی که هیأت سعودی بدون رسیدن به یک توافق صنعا را ترک کرد، روند حرکت به‌سوی صلح کند بوده است.

«از اتاق‌های پشتی به اتاق نشیمن»

عمان نقش مهمی را به‌عنوان میانجی در این مناقشه ایفا کرده است. محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، به‌تازگی در مسیر بازگشت از اجلاس جی۲۰ در هند با سلطان هیثم بن طارق دیدار کرد.

علی القوم، از اعضای شورای سیاسی حوثی‌ها، در «ایکس» (توییتر سابق) نوشت: «نسبت به میانجیگری و تلاش‌های عمان برای دستیابی به صلح در یمن خوشبینی وجود دارد.»

ماجد المضاجی، رئیس مرکز مطالعات راهبردی صنعا، گفت که این دیدار «به‌منزلهٔ جابه‌جا کردن رابطهٔ میان حوثی‌ها و عربستان سعودی از اتاق‌های پشتی به اتاق نشیمن است.»

با سازماندهی گفت‌وگوها در ریاض، هر دو طرف «به این رابطه مشروعیت می‌بخشند و انگیزهٔ آن را بیشتر می‌کنند.»

او افزود: «در سطح سیاسی، پایان‌دادن به نقش مستقیم عربستان سعودی در یمن و اذعان حوثی‌ها به نقش این کشور به‌عنوان میانجی، علاوه بر اینکه یکی از طرف‌های این درگیری است، گامی به‌جلو محسوب می‌شود.»‌

خوش‌بینی محتاطانه برای صلح

عربستان سعودی و ایران فروردین گذشته، هفت سال پس از قطع روابطشان، به‌طور غیرمنتظره از ایجاد روابط حسنه خبر دادند.

این توافق، امیدها را در مورد پایان جنگ در یمن افزایش داد، اگرچه تحلیلگران گفته‌اند باید دید که آیا ایران خود را به‌شکلی معنادار به این روند متعهد خواهد کرد یا نه.

مطالبات حوثی‌ها شامل پرداخت حقوق کارمندان دولتی آنها توسط دولت غیرمستقر یمن و راه‌اندازی پروازهایی به مقصدهای جدید از فرودگاه صنعا است.

اردیبهشت سال گذشته، با بازگشایی حریم هوایی کشورهای ائتلاف عربی، پروازهای تجاری از فرودگاه صنعا برای نخستین بار در شش سال انجام شد. فروردین امسال نیز نزدیک به ۹۰۰ زندانی در جریان یک مبادلهٔ زندانیان برای اعتمادسازی آزاد شدند.

این گام‌های آزمایشی طرف‌های متخاصم به‌سوی صلح در حالی انجام می‌شود که یمن همچنان در فقر دست و پا می‌زند و ۷۵ درصد از جمعیت این کشور به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند.

آژانس‌های سازمان ملل متحد و ۹۱ سازمان غیردولتی بین‌المللی و یمنی روز پنجشنبه با بیان این که ۲۱/۶ میلیون نفر نیازمند کمک‌های بشردوستانه هستند، کمک‌های مالی بیشتری را خواستار شدند.