نوشتهٔ فیصل ابوبکر | 2024-02-20

در اثر حملات حوثی‌ها علیه کشتی‌رانی جهانی در دریای سرخ و خلیج عدن، واردات گندم به بنادر یمن در مناطق تحت کنترل دولت کاهش یافته و ناامنی غذایی در کشوری که از قبل هم شرایط آسیب‌پذیری داشته تشدید شده است.

طبق داده‌های سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد که روز ۱۵ بهمن منتشر شد، حملات حوثی‌های مورد حمایت ایران به کشتی‌های باربری موجب کاهش چشمگیر واردات گندم به بنادر عدن و مکلا در جنوب یمن شده است.

از آنجا که شرکت‌های بزرگ کشتی‌رانی برای اجتناب از حملات حوثی‌ها، مسیر کشتی‌های خود را از دریای سرخ دور می‌کنند و در عوض مجبورند دماغهٔ " گود هوپ را در جنوبی‌ترین شاخ آفریقا دور بزنند، هزینه‌های کشتی‌رانی طی ماه‌های گذشته تقریباً چهار برابر شده است.

سازمان غذا و کشاورزی گفت طی دورهٔ یک‌ماهه بین دهم آذر تا دهم دی‌ماه، واردات دانهٔ گندم از طریق دریای سرخ و همچنین بنادر عدن و مکلا در مقایسه با دورهٔ یک‌ماه قبل از آن به‌میزان چشمگیری، یعنی به ترتیب ۴۳ درصد و ۳۷ درصد، کاهش یافته است.

این سازمان با اشاره به اینکه قیمت مواد غذایی و نوشیدنی ۶ درصد افزایش یافته است، خاطرنشان کرد: «این افزایش‌ها ناشی از افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل، هزینه‌های گران انتقال پول بین دولت‌ها و کاهش ارزش پول محلی نسبت به دلار آمریکاست».

عبدالسلام حمید، وزیر ترابری یمن، در کارگاهی که بنیاد انجمن اقتصادی روز ۱۴ بهمن در بندر عدن برگزار کرده بود گفت هزینه‌های بیمه در اثر خطرات جنگ نسبت به سطوح قبلی ۱۶ برابر شده است.

او گفت هزینهٔ حمل‌ونقل دریایی به بندر عدن ۱۰۰ درصد افزایش یافته است.

نبیل عبدالحفیظ، معاون وزیر امور حقوقی و حقوق بشر یمن، گفت: «اقدامات حوثی‌ها، نایب ایران، در زمینهٔ دزدی دریایی و حمله به تردد دریایی موجب پیامدهای هولناک و فاجعه‌باری برای واردات به یمن شده است.»

او به الفاصل، رسانهٔ وابسته به پیشتاز، گفت اقدامات حوثی‌ها در عرصهٔ جهانی هم تأثیر منفی داشته است.

کاهش تردد کشتی‌ها

دریای سرخ آبراهی است که از طریق آن مواد غذایی به بنادر یمن در دریای سرخ و دریای عرب تحویل داده می‌شود و تنش‌ها در این آبراه موجب اخلال در مسیرهای بازرگانی آن شده است.

عبدالعزیز ثابت، اقتصاددان، به الفاصل گفت تردد کشتی‌ها از بندر عدن در دورهٔ یک‌ماهه بین ۱۱ دی‌ماه تا ۱۱ بهمن کاهش یافته است.

او گفت: «تعداد کشتی‌هایی که در نوامبر [۱۰ آبان تا ۹ آذر] در بندر عدن پهلو گرفته‌اند در مقایسه با ۱۲ کشتی در ژوئن [۱۱ خرداد تا ۹ تیر] تنها شش فروند بوده است.»

وی افزود در دورهٔ یک‌ماهه بین ۱۱ دی‌ماه تا ۱۱ بهمن «تنها هشت کشتی» وارد این بندر شده‌اند، با وجود اینکه سازمان ملل متحد قبل از آن در روز ۷ دی‌ماه سازوکار بازرسی کشتی‌ها را از بندر جده عربستان سعودی به بندر عدن منتقل کرده بود.

ثابت یادآور شد که هزینهٔ حمل‌ونقل هر کانتینر از ۲٫۰۰۰ دلار به ۷٫۰۰۰ افزایش یافته است، که موجب افزایش مجدد قیمت‌ها، سطوح فقر و ناامنی غذایی خواهد شد.

او با مقصر دانستن حوثی‌ها به‌دلیل شروع درگیری‌ها پس از کودتای شهریور ۱۳۹۳ و تسخیر نهادهای دولتی، گفت مردم یمن قبل از این هم گرفتار تبعات اقتصادی و بشری این جنگ پیوسته بوده‌اند.

نقاط داغ قحطی

فارس النجار، تحلیلگر مسائل اقتصادی، به الفاصل گفت: «کمبود واردات گندم منجر به منفی شدن شاخص‌های اصلی و به بار آمدن تبعات هولناک برای اقتصاد ملی و زندگی افراد خواهد شد.»

او گفت قیمت گندم از تیرماه تا دی‌ماه ۱۴۰۲ به‌میزان ۱۹ درصد افزایش یافته -- که نتیجهٔ مستقیم پیامدهای حملات حوثی‌ها در دریای سرخ است.

وی افزود گندم قوت غالب مردم یمن است و همین موضوع مؤکد شدت و حدت اوضاع امنیت غذایی در این کشور است.

نجار گفت «طبق گزارش بانک جهانی، نشانه‌هایی از بروز نقاط داغ قحطی در شماری از مناطق تحت کنترل حوثی‌ها در محویت، حجه و حدیده» وجود دارد.

وی افزود احتمال دارد تعداد این نقاط داغ افزایش یابد.

طبق آمار سازمان ملل متحد، ۲۱/۶ میلیون نفر در یمن به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند و از طرفی ۱۷ میلیون نفر با سطوح بالای ناامنی غذایی شدید دست و پنجه نرم می‌کنند، از جمله شش میلیون نفر که در آستانهٔ قحطی قرار دارند.