نوشتهٔ پیشتاز | 2024-01-12

در پی حملات مشترک ایالات متحده و هم‌پیمانانش علیه حوثی‌ها در یمن در روز جمعه (۲۲ دی) حمایت دیرینهٔ رژیم ایران از این گروه در مرکز توجه قرار گرفت.

ستاد فرماندهی ایالات متحده (سنتکام) اعلام کرد که نیروهای آمریکایی به‌طور هماهنگ با بریتانیا و با پشتیبانی استرالیا، کانادا، هلند، و بحرین، حوالی ساعت ۲:۳۰ بامداد به وقت محلی، سامانه‌های راداری، سامانه‌های پدافند هوایی، و تأسیسات نگهداری و پرتاب پهپادهای تهاجمی، و موشک‌های کروز و بالستیک را هدف قرار دادند.

سنتکام با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که این حملات به‌منظور تضعیف توانایی این گروه مورد حمایت ایران در تداوم «حمله‌های غیرقانونی و گستاخانه‌اش به شناورهای ایالات متحده و بین‌المللی و کشتیرانی بازرگانی در دریای سرخ» طراحی شده بود.

ژنرال مایکل «اریک» کوریلا، فرمانده سنتکام، گفت: «ما ستیزه‌جویان حوثی و حامیان ایرانی بی‌ثبات‌کنندهٔ آنها را مسئول اجرای حملات غیرقانونی، کورکورانه، و گستاخانه به کشتیرانی بین‌المللی می‌دانیم؛ حملاتی که تاکنون ۵۵ کشور را تحت تأثیر قرار داده است.»

او با بیان این که این حملات جان صدها دریانورد را به خطر انداخته است، افزود که «اقدامات غیرقانونی و خطرناک آنها تحمل نخواهد شد و آنها پاسخگو خواهند بود.»

حوثی‌ها که از حمایت گستردهٔ ایران برخوردارند، از اواخر مهر تلاش کرده‌اند ۲۷ کشتی را در خطوط کشتیرانی بین‌المللی مورد حمله قرار دهند و برای آنها مزاحمت ایجاد کنند.

به‌گفتهٔ سنتکام: «این حوادث غیرقانونی شامل حملاتی بود که در آن از موشک‌های بالستیک ضد‌کشتی، هواپیماهای بدون سرنشین، و موشک‌های کروز در دریای سرخ و خلیج عدن استفاده شده بود.»

جو بایدن، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، با بیان این که او دستور حملات را صادر کرده، آنها را یک «اقدام تدافعی» نامید و گفت که در صورت لزوم در صدور فرمان اقدامات نظامی بیشتر «تردید نخواهد کرد.»

ریشی سوناک، نخست‌وزیر بریتانیا، نیز در بیانیه‌ای گفت: «به‌رغم هشدارهای مکرر جامعهٔ بین‌المللی، حوثی‌ها به حمله‌های خود در دریای سرخ ادامه دادند.»

او گفت: «از این‌رو، ما به‌همراه ایالات متحده، اقدامات محدود، ضروری، و متناسبی را در دفاع از خود ... به‌منظور کاهش توانمندی‌های نظامی حوثی‌ها و محافظت از کشتیرانی جهانی انجام داده‌ایم.»

در بیانیهٔ مشترکی که ایالات متحده، بریتانیا، استرالیا، بحرین، کانادا، دانمارک، آلمان، هلند، نیوزیلند، و کرهٔ جنوبی صادر کرده‌اند نیز آمده است: «هدف همچنان تنش‌زدایی و بازگرداندن ثبات به دریای سرخ است.»

این بیانیه می‌افزاید: «اما بگذارید این پیام ما به‌وضوح بیان شود: ما در دفاع از جان انسان‌ها و محافظت از جریان آزاد بازرگانی در یکی از حیاتی‌ترین آبراه‌های جهان در برابر تهدیدهای مستمر، تردید نخواهیم کرد.»

ارتباط حوثی‌ها با ایران

روز چهارشنبه، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجهٔ آمریکا، ایران را مسئول افزایش حملات حوثی‌ها به کشتیرانی تجاری در دریای سرخ دانست و گفت که این گروه بدون حمایت تهران قادر به تهدید یکی از مسیرهای مهم کشتیرانی جهانی نمی‌بود.

بلینکن گفت: «این حمله‌ها با کمک و پشتیبانی ایران از لحاظ تجهیزات فناوری و داده‌های اطلاعاتی انجام شده است و بر زندگی مردم تأثیرات واقعی دارد.»

روز پنجشنبه، حوثی‌ها یک فروند موشک بالستیک ضد‌کشتی را به‌سوی خطوط کشتیرانی بین‌المللی در خلیج عدن شلیک کردند، هرچند این موشک به هدف خود اصابت نکرد.

نیروهای دریایی ایالات متحده و بریتانیا روز سه‌شنبه ۲۱ فروند پهپاد و موشک را که توسط حوثی‌ها شلیک شده بود، سرنگون کردند و به این ترتیب، بزرگترین حملهٔ حوثی‌ها تاکنون به کشتیرانی در دریای سرخ را ناکام گذاشتند.

این حمله‌ها به اقتصاد جهانی آسیب رسانده و برخی از بزرگترین شرکت‌های کشتیرانی جهان را وادار کرده است که عبور از دریای سرخ را متوقف کرده و مسیر بسیار طولانی‌تری را در اطراف آفریقا در پیش بگیرند.

به‌گفتهٔ آقای بلینکن، این مسیر طولانی‌تر و هزینه‌های بیمهٔ بالاتر «به‌معنای قیمت‌های بیشتر اقلام مختلف -- از سوخت گرفته تا دارو و غذا -- برای مردم است.»

شواهد و بیانیه‌های چندین سالهٔ مقامات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ثابت می‌کند که توانایی حوثی‌ها در حمله به کشتی‌ها در دریای سرخ تقریباً به‌طور انحصاری ناشی از حمایت ایران است.

ژنرال رستم قاسمی، از مقام‌های ارشد سپاه پاسداران، فروردین ۱۴۰۰ در مصاحبه‌ای با «راشا تودی» تأیید کرد که «همهٔ سلاح‌هایی که [حوثی‌ها] دارند به‌‌لطف کمک‌های ما است.»

او گفت که مستشاران ایرانی حوثی‌ها را در زمینهٔ ساخت اسلحه، از جمله موشک و پهپاد، آموزش داده‌اند.

پشتیبانی تدارکاتی و عملیاتی

ایران با نقض کردن تحریم تسلیحاتی به قاچاق اسلحه برای حوثی‌ها ادامه داده و به‌تازگی اعلام کرده است که با توسعهٔ نیروهای دریایی سپاه پاسداران یک «نیروی اقیانوسی» شبه‌نظامی را ایجاد می‌کند.

عبدالسلام محمد، رئیس مرکز مطالعات راهبردی ابعاد، به رسانهٔ الفاصل، وابسته به پیشتاز، گفت که هدف از این کار اطمینان از آن است که حوثی‌ها در جنوب شبه‌جزیرهٔ عربی به‌عنوان نیرویی که قادر است گذرگاه‌های تجاری را تهدید و باب‌المندب را مسدود کند، باقی خواهند ماند.

او یادآور شد که حوثی‌ها فناوری‌های تسلیحاتی جدیدی را توسعه داده‌اند و توان دریایی خود را با به‌کارگیری ناوگانی شامل قایق‌های بدون سرنشین (شهپاد)، تقویت کرده‌اند و در برخی از این شهپادها به‌منظور به‌کارگیری آنها در حملاتشان مواد منفجره کار گذاشته‌اند.

فیصل المجیدی، قائم‌مقام وزیر دادگستری یمن، به الفاصل گفت که ایران «هرگز تأمین تسلیحاتی حوثی‌ها، از موشک‌های بالستیک گرفته تا پهپادها و شناورهای دریایی» را متوقف نکرده است.

روز ۱ دی، وال استریت ژورنال گزارش داد که ایران به‌صورت در لحظه اطلاعات حساس و تسلیحات، از جمله پهپادها و موشک‌ها، را در اختیار حوثی‌ها قرار می‌دهد، و حوثی‌ها از آنها برای هدف قرار دادن کشتی‌های عبورکننده از دریای سرخ استفاده می‌کنند.

یک افسر بازنشستهٔ ارتش یمن به الفاصل گفت، اطلاعات جمع‌آوری‌شده توسط یک کشتی تجسسی تحت کنترل سپاه در دریای سرخ به نام «بهشاد» به حوثی‌ها داده شده و آنها از این اطلاعات برای حمله به شناورهای بازرگانی استفاده کرده‌اند.

به‌گفتهٔ او، بهشاد برای پشتیبانی از حوثی‌ها در مناطقی از یمن هم که تحت کنترل این گروه شبه‌نظامی است، به قاچاق اسلحه و انتقال مربیان سپاهی می‌پردازد.

افزایش مشکلات یمن در نتیجهٔ حملات

تجاوزگری حوثی‌ها در دریای سرخ شرایط زندگی در یمن را که تا پیش از این هم وخیم بوده، بدتر کرده است؛ چرا که وخامت شرایط امنیتی بر سر راه ارسال کمک‌های بشردوستانه موانعی را به‌وجود آورده است.

همچنین، حملات مستمر حوثی‌ها روند شکنندهٔ صلح برای پایان جنگ ۹ ساله در یمن را به مخاطره انداخته است.

محمد الباشا، تحلیلگر ارشد امور خاورمیانه در «گروه ناوانتی»، می‌گوید که «اقدامات نظامی» حوثی‌ها «مانع از پیشرفت به‌سوی یک راه‌حل صلح‌آمیز می‌شود.»

او به خبرگزاری فرانسه گفت: «حوثی‌ها تغییر کرده‌اند و ... به متجاوزانی تبدیل شده‌اند که اموال غیرنظامی را هدف قرار می‌دهند.»

دولت یمن در ۶ دی با انتشار بیانیه‌ای در ایکس نسبت به خطرات و پیامدهای داخلی حمله‌های پهپادی و موشکی حوثی‌ها هشدار داد.

معمر العریانی، وزیر اطلاع‌رسانی یمن، گفت که اقدامات حوثی‌ها «به افزایش قیمت مواد غذایی در کشوری که از یک بحران انسانی رنج می‌برد خواهد انجامید.»

بنا بر برآورد سازمان ملل متحد، جنگ یمن تا آغاز سال ۲۰۲۲ میلادی به کشته‌شدن بیش از ۳۷۷ هزار نفر منجر شد که ۶۰ درصد از آنها در نتیجهٔ گرسنگی، فقدان مراقبت‌های بهداشتی، و نوشیدن آب ناسالم بوده است.

به‌گفتهٔ سازمان ملل متحد، مشخص شده است که بیش از ۱۱ هزار کودک مستقیماً در نتیجهٔ جنگ کشته یا زخمی شده‌اند.

همچنین، سازمان ملل متحد برآورد کرده است که ۸۰ درصد جمعیت این کشور نیازمند کمک‌های بشردوستانهٔ فوری هستند.