نوشته پیشتاز و خبرگزاری فرانسه | 2023-08-30

نیروهای امنیتی رژیم ایران در آستانه یکمین سالگرد درگذشت مهسا امینی، اقدامات سرکوبگرانه خود را تشدید کرده‌اند.

به گفته فعالان، این نیروها طی دو هفته گذشته اقدام به دستگیری شخصیت‌های برجسته، معترضان و بستگان افرادی کرده‌اند که در خیزش ضدرژیم در سال گذشته توسط نیروهای امنیتی در سراسر کشور کشته شدند.

روز ۲۵ شهریور ۱٤۰۱، مهسا امینی، شهروند کرد ۲۲ ساله اهل سقز که برای دیدن بستگان خود به تهران سفر کرده بود، در بازداشت نیروی موسوم به «پلیس امنیت اخلاقی» رژیم ایران جان باخت.

پلیس امنیت اخلاقی او را به اتهام نقض قوانین اجباری رژیم در زمینه حجاب اسلامی دستگیر کرده بود.

مرگ او باعث بروز گسترده‌ترین اعتراضات در کشور از زمان انقلاب اسلامی ١٣٥٧ شد. این خیزش سراسری که عمدتاً توسط زنان آغاز و رهبری می‌شد در ابتدا عمدتاً بر فقدان آزادی‌های شخصی برای زنان متمرکز بود و سپس به تظاهراتی علیه رژیم تبدیل شد.

این اعتراضات باعث شکسته شدن تابوهایی شد که از زمان سقوط سلطنت پهلوی در سال ١٣٥٧ در جمهوری اسلامی حاکم بود، چرا که زنان روسری‌هایشان را برداشتند یا سوزاندند و شعارهایی علیه علی خامنه‌ای، رهبر ایران، سر دادند.

پس از چند ماه سرکوب ظالمانه رژیم و دستگیری هزاران فرد شرکت‌کننده در اعتراضات مسالمت‌آمیز، کشته شدن صدها نفر و نابینا شدن ده‌ها تن در اثر شلیک گلوله به چشم، این جنبش ضدنظام تا حد زیادی فروکش کرده است اما اعتراضات پراکنده همچنان برگزار می‌شود.

با این حال، کارشناسان و فعالان می‌گویند مقام‌های رژیم کاملاً از این خطر آگاهند که سالگرد درگذشت مهسا امینی می‌تواند جرقه اعتراضات بیشتری را بزند و می‌گویند نیروهای امنیتی برای جلوگیری از تکرار حوادث پاییز گذشته، اقدامات سرکوبگرانه را تشدید کرده‌اند.

از جمله افرادی که در ماه جاری دستگیر شده‌اند می‌توان به مهدی یراحی، خواننده معروف منتقد نظام، اشاره کرد که با انتشار یک ترانه و موزیک ویدیو، زنان را تشویق کرد روسری‌های خود را به نشانه سرپیچی از رژیم بردارند.

خبرگزاری فعالان حقوق بشر (هرانا) اعلام کرد اخیراً ۱۱ تن از فعالان حقوق زنان در استان گیلان واقع در شمال ایران، که یکی از مناطق کانونی اعتراضات سال گذشته بود، بازداشت شده‌اند.

بنا بر اعلام عفو بین‌الملل، خانواده‌های کشته‌شدگان طی سرکوب جنبش اخیراً تحت فشار رژیم قرار گرفته‌اند و با «دستگیری و بازداشت خودسرانه»، «بازجویی‌های توهین‌آمیز» و «پیگرد و مجازات ناعادلانه» مواجه شده‌اند تا سیاست «سکوت و مصونیت از مجازات» در خصوص سرنوشت عزیزانشان به اجرا درآید.

هادی قائمی، مدیر اجرایی مرکز حقوق بشر در ایران مستقر در نیویورک، گفت: «این دستگیری‌ها تلاشی آشکار از سوی مقام‌های ایران برای ایجاد رعب و وحشت در بین مردم در آستانه سالگرد پیش رو [و] بازداری از اعتراضات بیشتر است».

«ظلم و ستم بی‌حدومرز»

دیانا الطحاوی، معاون مدیر منطقه‌ای عفو بین‌الملل در خاورمیانه و شمال آفریقا، گفت: «ظلم و ستم مقام‌های ایران حد و مرز نمی‌شناسد».

طحاوی مقام‌های رژیم ایران را به «تلاشی شوم برای سرپوش گذاشتن بر جنایات خود» متهم کرد.

در یک نمونه تازه، هرانا و گروه حقوق بشری هه‌نگاو با محوریت کردها روز ٥ شهریور اعلام کردند نیروهای امنیتی سه تن از بستگان درجه یک حنانه کیا از جمله مادرش را بازداشت کرده‌اند.

حنانه کیا یک خانم بیست و چند ساله بود که در شهریور ١٤۰١ در مرحله اولیه اعتراضات به ضرب گلوله نیروهای امنیتی کشته شد.

گزارش‌ها حاکی از آن است که در چند هفته گذشته ده‌ها تن از اعضای خانواده قربانیان دستگیر یا به دادگاه احضار شده‌اند.

رؤیا برومند، مدیر اجرایی بنیاد حقوق بشری عبدالرحمن برومند، گفت: «اعضای خانواده قربانیان به شکل تقریباً سازمان‌یافته‌ای هدف قرار گرفته‌اند».

او گفت: «این افراد یا دستگیر شده یا بارها احضار و بازجویی شده‌اند و یا اینکه نیروها به خانه‌هایشان یورش برده‌اند»؛ وی افزود آنها برای خودداری از انتشار محتوا در شبکه‌های اجتماعی، تجمع برای سخنرانی عمومی یا بزرگداشت عزیزان خود در اولین سالگرد کشته شدنشان تحت فشار قرار گرفته‌اند.

عفو بین‌الملل اعلام کرد ایران با تشدید گشت‌زنی‌ها و به پشتوانه استفاده از دوربین‌های نظارتی که می‌توانند زنان را حتی داخل خودروهایشان شناسایی کنند، سرکوب زنان بی‌حجاب را از سر گرفته است.

با این حال، بسیاری از زنان ایرانی به سرپیچی از قوانین رژیم ادامه می‌دهند.

«ماشین کشتار»

گروه حقوق بشر ایران مستقر در نروژ می‌گوید طی سال جاری ٤٨٦ نفر در ایران اعدام شده‌اند و هدف از این اعدام‌ها «ایجاد رعب و وحشت در جامعه و جلوگیری از اعتراضات بیشتر» بوده است.

این گروه گفت هفت مرد در پرونده‌های مربوط به اعتراضات اعدام شده‌اند، که این اقدام اعتراض جامعه بین‌المللی را برانگیخته است؛ گروه حقوق بشر ایران اعدام‌های رژیم را محصول «ماشین کشتار» آن خواند.

مرکز حقوق بشر در ایران گفت ماشاالله کرمی، پدر یکی از معترضان به نام محمدمهدی کرمی که دی‌ماه گذشته به دار آویخته شده بود، روز ٣١ مردادماه توسط مأموران امنیتی در تهران بازداشت شده است.

گزارش‌هایی نیز مبنی بر دستگیری افراد در مناطق کردنشین غرب ایران منتشر شده است، به‌ویژه در سقز، زادگاه مهسا امینی، که صحنه نخستین اعتراضات پس از مرگ او بود.

گروه هه‌نگاو، که بر جامعه کردها تمرکز دارد و خارج از ایران مستقر است، گفت سارو مستأجر -- برادر ژیلا مستأجر، از اعضای هیئت مدیره گروه -- در سقز دستگیر و به مکان نامعلومی منتقل شده است.

برومند گفت سرکوب «هماهنگ با هدف جلوگیری از انتشار اخبار، ویدیوها و تصاویر قربانیان» صورت می‌گیرد.

وی افزود هدف از این کار جلوگیری از بسیج عمومی دوباره در داخل و خارج از ایران است.

قائمی هشدار داد «سکوت جامعه بین‌المللی» در برابر سرکوب، خطر «چراغ سبز دادن به دستگاه امنیتی حکومت جهت ادامه سرکوب جامعه مدنی» را به دنبال دارد.