نوشتهٔ پیشتاز و خبرگزاری فرانسه | 2023-09-21

فرمانده نیروی هوایی آمریکا در خاورمیانه روز چهارشنبه (۲۹ شهریور) هشدار داد که تغییرات انجام‌شده توسط روسیه می‌تواند ضمن تقویت فناوری پهپادی ایران، به کارزار آن کشور برای پشتیبانی از بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه، قدرت بخشد.

سرلشکر الکسوس گرینکویچ، فرمانده نیروی هوایی نهم ایالات متحده، با هشدار دادن دربارهٔ روابط نظامی «رو به رشد» ایران و روسیه، گفت که فناوری پهپادی مشترک مایهٔ نگرانی ویژه است.

او گفت: «من فکر می‌کنم این خطر وجود دارد که ... در شرایطی که روسیه پهپادهای ایرانی را می‌پذیرد و در این تسلیحات اصلاحاتی ایجاد می‌کند، برخی از آن فناوری با ایران به اشتراک گذاشته شود [و] قابلیت‌های بیشتری را در اختیار آنها قرار دهد.»

شواهد فراوان ثابت کرده است که روسیه از هواپیماهای بدون سرنشین ساخت ایران که پهپاد نامیده می‌شوند، در حملات خود به اوکراین استفاده می‌کند.

رژیم ایران در آغاز، دخالت خود در جنگ مسکو علیه اوکراین را انکار می‌کرد، اما شواهد به‌دست آمده نشان داد که پهپادهای مورد استفاده در حملات مسکو، که سبب کشته‌شدن غیرنظامیان و تخریب بخش اعظمی از زیرساخت‌های اوکراین شده، ساخت ایران بوده است.

تهران پس از آن مدعی شد که این پهپادها را قبل از جنگ با اوکراین، به مسکو ارائه کرده بود.

همکاری و همدستی

پهپادهای تولید‌شده توسط ایران به یکی از ویژگی‌های اصلی تهاجم روسیه به اوکراین تبدیل شده‌اند و مرتباً در سوریه مورد استفاده قرار می‌گیرند. ایران و روسیه هر دو برای حمایت از رژیم اسد در سوریه حضور قدرتمند دارند.

ایران و روسیه به‌عنوان دو کشور مطرود، ائتلافی ایجاد کرده‌اند که به‌طور فزاینده‌ای نیرومند می‌شود. اما وابستگی روسیه به ایران برای تسلیحات امری شگفت‌انگیز برای جهان بوده است؛ چرا که کرملین دهه‌ها از قدرت نظامی خود سخن گفته است.

گرینکویچ گفت: «من می‌بینم که پیامدهای آن رابطه [ایران با روسیه] تا حدی در سوریه دیده می‌شود. چه کسی فکرش را می‌کرد که فدراسیون روسیه برای دریافت تجهیزات نظامی مجبور شود به ایران رو بیاورد؟ با این حال، این اتفاق افتاده است.»

تهران در مرداد‌ماه، از پهپاد تهاجمی «مهاجر-۱۰» خود رونمایی کرد و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، در دیدار هفتهٔ گذشتهٔ کیم جونگ اون، رهبر کرهٔ شمالی، از خاور دور روسیه، به او پهپاد هدیه داد.

گرینکویچ در ابوظبی به خبرنگاران گفت: «من از بابت همکاری‌هایی که ممکن است میان نیروهای روسیه اتفاق بیفتد (و) نیز میزان همکاری و همدستی روسیه و ایران که در سوریه در حال انجام است، نگران هستم.»

ایالات متحده گفته است که ایران علاوه بر ارائهٔ پهپاد به روسیه، در احداث کارخانهٔ پهپادسازی نیز به مسکو کمک می‌کند.

ایالات متحده روز سه‌شنبه تحریم‌هایی را علیه هفت فرد و چهار شرکت در چین، روسیه، و ترکیه اعمال کرد. به‌گفتهٔ مقامات، تحریم‌شدگان با توسعهٔ برنامهٔ پهپادی ایران مرتبط هستند.

آنها یک شرکت پهپادسازی ایرانی از قبل تحریم‌شده که تحت نام شرکت شاهین فعالیت می‌کند، مدیران اجرایی آن، گروهی از قطعه‌سازان روسی، و دو صراف ترک به نام مهمت توکدمیر و علاءالدین آیکوت را شامل می‌شوند.

برایان ای. نلسون، از مقامات وزارت خزانه‌داری آمریکا، گفت که اقدام ایران در «تکثیر مستمر و عامدانهٔ» برنامه پهپادی خود، روسیه «و دیگر عوامل بی‌ثبات کننده را قادر می‌سازد تا ثبات جهانی را تضعیف کنند.»

حضور در سوریه

نیروهای روسیه و ایران در سوریه حضور پررنگی دارند، هر چند از زمان آغاز جنگ روسیه علیه اوکراین، ایرانیان دست بالا را داشتند.

بنا بر گزارشی که مؤسسهٔ مطالعات جنگ در مرداد‌ماه منتشر کرد، نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، به‌تازگی شبه‌نظامیانی را به استان دیرالزور اعزام کرده است.

این گزارش می‌افزاید، شبه‌نظامیان ایرانی عمدتاً به خطوط تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه اعزام شده‌اند.

همچنین، در این گزارش آمده است که نیروی قدس سپاه پاسداران همچنان بر اعزام شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران به مناطق نزدیک به محوطهٔ استثنا‌شدهٔ ۵۵ کیلومتری حوالی پادگان التنف در منطقهٔ سه‌مرزی در جنوب سوریه نظارت دارد.

بنا بر این گزارش، نیروهای نامشخصی از روسیه طی روزهای ۲۹ و ۳۰ خرداد ۱۷ کامیون اسلحه را به شبه‌نظامیان تحت حمایت جمهوری اسلامی ایران در شهر دیرالزور تحویل دادند.

بهینه‌سازی پهپادها

بنا بر گزارش روز ۲۶ مرداد واشنگتن پست، اسناد نشان می‌دهد که مسکو در مسیر دستیابی به هدف خود مبنی بر تولید گونه‌ای از پهپاد شاهد-۱۳۶ ایرانی حرکت کرده است. این یک پهپاد تهاجمی است که می‌تواند بیش از هزار مایل (۱۶/۹ کیلومتر) را طی کند.

در این گزارش آمده است که مهندسان در تأسیسات منطقهٔ تاتارستان در تلاش هستند که با استفاده از تخصص صنعتی روسیه برای تولید پهپادها در مقیاسی بزرگتر و با کنترل کیفی بیشتر در مقایسه با تهران، تکنیک‌های قدیمی تولید ایران را بهبود بخشند.

روسیه پهپادهای شاهد-۱۳۶ ایران را به «گران-۲» تبدیل می‌کند و از آن برای حملات خود به اوکراین استفاده می‌کند.

این پهپاد بهبودیافته که اوکراینی‌ها آن را به‌دلیل سر و صدای بلندش «موتورگازی» می‌نامند، توانایی آن را دارد که یک محمولهٔ ۱۱۸ پوندی (۵۳/۳ کیلوگرمی) را به‌سوی یک هدف از پیش برنامه‌ریزی‌شده پرتاب کند.

یک اندیشکدهٔ مستقر در کی‌یف در آبان گذشته از نخستین سازمان‌های غیردولتی بود که لاشهٔ یک فروند پهپاد «گران-۲» روسی سرنگون‌شده توسط اوکراین را بررسی کرد.

واشنگتن پست گزارش داد که بخش‌های اصلی این پهپاد -- یعنی موتور و کلاهک آن -- توسط تهران تولید شده است.