نوشتهٔ پیشتاز | 2024-11-24

شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز اول آذرماه قطعنامه‌ای تصویب کرد که به‌موجب آن رژیم ایران به‌دلیل همکاری ضعیف با دیده‌بان جهانی انرژی هسته‌ای تحریم خواهد شد.

در پاسخ به این قطعنامه، رژیم ایران بلافاصله اعلام کرد تعدادی سانتریفیوژ «جدید و پیشرفته» راه‌اندازی خواهد کرد.

این پیشنهاد تحریم از سوی انگلیس، فرانسه، آلمان و ایالات متحده در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متشکل از ۳۵ کشور مطرح شد و پیش از آن نیز پیشنهاد مشابهی در خردادماه مطرح شده بود.

دو دیپلمات به خبرگزاری فرانسه گفتند چین، روسیه و بورکینافاسو به این قطعنامه رأی مخالف داده‌اند و ونزوئلا در رأی‌گیری شرکت نکرده است، اما قطعنامه در نهایت با ۱۹ رأی موافق و ۱۲ رأی ممتنع به تصویب رسیده است.

طی سال‌های اخیر، تهران با تسریع فعالیت‌های هسته‌ای و غیرفعال کردن تجهیزات نظارت بر برنامهٔ هسته‌ای خود و منع ورود بازرسان سازمان ملل متحد، همکاری خود را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطع کرده است.

ایران در خرداد ۱۴۰۱ به‌دلیل حذف ۲۷ دوربین نظارتی از تأسیسات هسته‌ای توبیخ شد، اقدامی که از نظر رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی «چالشی جدی» برای فعالیت‌های این دیده‌بان در ایران به‌شمار می‌رود.

دلیل اقدام جدید شورای حکام این است که با افزایش نگرانی‌ها نسبت به توسعهٔ سریع برنامهٔ هسته‌ای رژیم ایران، ترس از قصد این رژیم برای ساخت سلاح هسته‌ای بالا رفته است -- موضوعی که البته ایران همواره تکذیب کرده است.

به‌گفتهٔ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تهران تنها کشور فاقد سلاح هسته‌ای است که اورانیوم را تا ۶۰ درصد غنی‌سازی می‌کند، که با سطح ۹۰ درصدی لازم برای سلاح‌های هسته‌ای فاصلهٔ کمی دارد.

درخواست گزارش جامع

طبق پیش‌نویس محرمانهٔ این تحریم که به رؤیت خبرگزاری فرانسه رسیده، در قطعنامه جدید از رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، درخواست شده است که «نهایتاً» تا بهار ۱۴۰۴ «گزارشی جامع» درباره تلاش‌های هسته‌ای ایران صادر کند.

انتظار می‌رود فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی در این گزارش، از جمله «شرح کامل» همکاری آن با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در زمینهٔ آثار اورانیوم یافت‌شده در مکان‌های غیررسمی، روشن‌تر شود.

گروسی اخیراً در سفر به تهران با مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری ایران، و دیگر مقام‌های عالی‌رتبه گفتگو و از کارخانه‌های غنی‌سازی اورانیوم نطنز و فوردو در مرکز ایران بازدید کرد.

در این سفر، رژیم ایران با مطالبهٔ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خصوص تعیین سقف ذخایر اورانیوم غنی‌شده تا خلوص ۶۰ درصد که نزدیک به سطح لازم برای ساخت سلاح است موافقت کرد.

گروسی روز ۳۰ آبان با اشاره به اینکه «این اقدام گامی محکم در جهت درست است»، افزود ایران از زمان خروج از تعهدات خود طبق توافق هسته‌ای، برای «اولین بار» چنین تعهدی داده است.

اما بعضی از کارشناسان همچنان نسبت به پیش‌قدمی‌های رژیم ایران تردید دارند.

کلسی دیونپورت، کارشناس جامعهٔ کنترل تسلیحات، به خبرگزاری فرانسه گفت: «سفر گروسی به تهران... برای حذف تحریم از روی میز بی‌تأثیر و دیرهنگام بود.»

خانم دیونپورت گفت سفر او «یک فرصت ازدست‌رفته برای پزشکیان بود که نشان دهد قصدش برای تنش‌زدایی جدی است».